Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
46
OBRAZŚWIATA
-miejscewykonaniafotografii,
-czaswykonaniafotografii,
-okolicznościpowstaniazdjęcia109l
Informacjetakieułatwiająosadzeniefotografiiwjejkontekścieijejwłaściwąinter-
pretację,atakżepozwalająnastwierdzenie,czymasiędoczynieniazfotografiąpodda-
nąmanipulacjilPozatymdlaprawidłowegoodczytaniazdjęciawymaganajestczęsto
wiedzazwiązanazepoką,wjakiejjewykonano,lubnawetzkonkretnymwydarzeniem
imiejscemlPrzykłademmożebyćzdjęcieprzedstawiająceStalina,WoroszyłowaiKiro-
wanapokładzieokrętupłynącegoprzeznowowybudowanykanałBałtyk-MorzeBiałe
[Ilustracja1l14]lInformacjedotyczącekanałujednoznaczniestwierdzają,żebyłonzbyt
płytki,abymogłyponimpływaćokrętyodużymzanurzeniu,anatakimwyraźnie
znajdująsiębohaterowiezdjęcialJesttowięctypowyfotomontażwykorzystywanywce-
lachpropagandowychlZdjęciezupełnienieprzydatnejakoźródłodobadańnadhistorią
kanałuBałtyk-MorzeBiałe,alebardzociekawewanaliziepropagandyalbohistoriipo-
litycznejZSRRl
Jakoprzykładfotografiiidealnychdobadańnadspołeczeństwemmożnapodaćcykl
fotografiiautorstwaniemieckiegofotografaAugustaSanderaLudzieXXwiekulWy-
korzystującposiadanearchiwumorazwciążfotografując,stworzyłonmonumentalne
dzieło-portrettypówludzkich,mieszkańcówNiemiecschyłkuRepublikiWeimarskiej
(zbiórfotografiiSanderabyłzakazanywnazistowskichNiemczech,gdyżjegozdjęcia
osóbchorych,kalekichczyułomnychkłóciłysięzoficjalnapropagandąsilnegopań-
stwa)[Ilustracje1l15i1l16]lInnymciekawymprzykłademmożliwościwykorzystania
fotografiinadbadaniamidoktrynpolitycznychiichodbioruwspołeczeństwiejestfoto-
montażautorstwaJohnaHeartfieldaHurrah,dieButteristalle![Ilustracja1l17],będący
satyrąobyczajowąnapolitykęIIIRzeszyorazwypowiedźGoeringa:nŻelazozawszeczy-
nikrajsilniejszym,masłoismalecsprawiają,żeludzieobrastajątłuszczem”110l
Mądrzeużytafotografiajestnieocenionymmateriałembadawczym,wymagajed-
nakodbadaczaumiejętnościjejodczytania,atazkoleizwiązanajestczęstozwiedzą
wykraczającąpozaramyjednejdyscyplinynauklCzęstoteżbrakujeinformacji,które
pozwoliłybywłaściwieodczytywaćfotografięlMożedlatego,mimopotencjałubadaw-
czego,takrzadkowykorzystujesięfotografięwsposóbinnyniżjakoilustracjędotek-
stulWpewnymstopniuodpowiedzialnyzatojestteżbrakedukacjiwizualnej-jako
istotyżyjącewświeciecorazmocniejzdominowanymprzezobrazkonsumujemygo,
aleniezastanawiamysięnadjegoprzesłaniemiwymowąlJaknaironięprzypominamy
analfabetówwśredniowiecznymkościele,wzachwyciespoglądającychnabibliaepaupe-
rum,alenierozumiejących,cotaknaprawdękryjesiępodtymikolorowymiobrazkamil
Przyjmującfotografięjakoideałpoznaniapośredniego,niezauważamy,żepodstawo-
wymprzesłaniemfotografiisąsłowa:nspójrz,tojestpowierzchnia,aterazsprawdź,po-
czuj,cosięznajdujepodniąlll”111l
109MateriałypokonferencyjnekonferencjinFotografiejakohistoryczneźródłoinformacji
ostosunkachniemiecko-polskichwlatach1939-1945”,Berlin,17-18maja2003roku;stronain-
ternetowaNiemiecko-PolskiegoTowarzystwaAkademickiego:wwwldp-aglorglhinweisepllhtml
[ostatnidostęp:14l01l2011]l
110GlClarke,op.cit.,sl199-200l
111SlSontag,OnPhotography...,sl23l
