Fundamentalizm muzułmański na Bliskim Wschodzie

Wojciech Grabowski

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

978-83-7865-038-6

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego

Rok wydania:

2013

Liczba stron:

187

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Grabowski, Wojciech. Fundamentalizm muzułmański na Bliskim Wschodzie. Red. . Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2013, 187 s. ISBN 978-83-7865-038-6

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Grabowski, W.

T1 Fundamentalizm muzułmański na Bliskim Wschodzie

PB Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego

PP Gdańsk

YR 2013

SN 978-83-7865-038-6

Bibliografia BibTex:

@Book{ 135775, author = "Grabowski, Wojciech", editor = "", title = "Fundamentalizm muzułmański na Bliskim Wschodzie", publisher = "Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego", year = "2013", address = "Gdańsk", isbn = "978-83-7865-038-6" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Grabowski, Wojciech

ED -

TI - Fundamentalizm muzułmański na Bliskim Wschodzie

PB - Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego

CY - Gdańsk

PY - 2013

SN - 978-83-7865-038-6

ER -

Netografia (standard APA):

Grabowski, Wojciech. Fundamentalizm muzułmański na Bliskim Wschodzie [baza danych online] Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2013 [dostęp: 03 07 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/fundamentalizm-muzulmanski-na-bliskim-wschodzie-wojciech-grabowski-135775.

terroryzm, islam, dżihad, Al-Ka'ida

Tematem monografii i są przemiany w łonie fundamentalizmu muzułmańskiego oraz jego wpływ na życie polityczne i społeczne. Główną tezą jest stwierdzenie, że fundamentalizm muzułmański jest wewnętrznie zróżnicowany/podzielony. Podziały te wynikają z...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-7865-038-6

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego

Rok wydania:

2013

Liczba stron:

187

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Wstęp8
Rozdział I. Podstawy ideologiczne fundamentalizmu muzułmańskiego i jego znaczenie w stosunkach międzynarodowych14
1.1. Wyjaśnienie kluczowych terminów14
1.1.1. Geneza terminu „fundamentalizm”14
1.1.2. Geneza zjawiska fundamentalizmu muzułmańskiego15
1.1.3. Pojęcie fundamentalizmu muzułmańskiego19
1.1.4. Analiza terminu „Bliski Wschód”20
1.2. Wybrani prekursorzy fundamentalizmu muzułmańskiego21
1.2.1. Taki ad-Din Ibn Tajmijja21
1.2.2. Muhammad Ibn Abd al-Wahhab28
1.2.3. Hasan al-Banna33
1.2.4. Sajjid Kutb40
1.2.5. Ruhollah Musawi Chomejni50
1.3. Fundamentalizm muzułmański jako czynnik destabilizujący stosunki międzynarodowe58
1.3.1. Wzrost znaczenia fundamentalizmu w świecie58
1.3.2. Dżihad60
1.3.3. Państwa upadłe, terroryzm, prawa człowieka61
1.3.4. Szari’at61
1.4. Islam w stosunkach międzynarodowych na Bliskim Wschodzie63
1.4.1. Islam jako tarcza ochronna64
1.4.2. Islam jako płaszczyzna współpracy i konfliktów między państwami64
1.4.3. Islam w okresie „zimnej wojny”65
1.4.4. Islam w paradygmacie cywilizacyjnym Huntingtona66
1.4.5. Symbolika i znaczenie islamu67
Rozdział II Fundamentalizm muzułmański na płaszczyźnie państwowej68
2.1. Relacje Saudów z wahhabitami68
2.1.1. Wahhabizm jako instrument polityki saudyjskiej69
2.1.2. Symptomy buntu71
2.1.3. Odpowiedź na opór społeczny72
2.1.4. Wahhabizm jako przeszkoda na drodze ku modernizacji73
2.2. Relacje prezydentów irańskich z Najwyższym Przywódcą80
2.2.1. Umocnienie pozycji „wali-je fakih”80
2.2.2. Synkretyczny ustrój Islamskiej Republiki Iranu83
2.2.3. Prezydent i fakih – między współpracą a rywalizacją84
2.2.4. Trwałe przymierze czy stały antagonizm?89
Rozdział III. Fundamentalizm muzułmański na płaszczyźnie międzynarodowej95
3.1. Saudyjsko-irańska proxy war95
3.1.1. Geneza stosunków bilateralnych95
3.1.2. Rywalizacja państw i ich ideologii na Bliskim Wschodzie98
3.1.3. Mniejszości sunnicka i szyicka w Iranie i Arabii Saudyjskiej104
3.2. Paradoksy relacji irańsko-amerykańskich i irańsko-izraelskich107
3.3. Wahhabizm w relacjach saudyjsko-amerykańskich118
3.3.1. Fitna i konflikt arabsko-izraelski118
3.3.2. Pozycja wahhabizmu i USA w Arabii Saudyjskiej po 11 września 2001 roku124
Rozdział IV. Fundamentalizm muzułmański – płaszczyzna terroryzmu i polityki127
4.1. Casus Braci Muzułmanów127
4.1.1. Ideologia Kutba po jego śmierci128
4.1.2. Rola i miejsce Braci Muzułmanów w Egipcie na przestrzeni dekad128
4.1.3. Ideologia polityczna Braci Muzułmanów na przykładzie Partii Wolności i Sprawiedliwości133
4.2. Casus Al-Ka’idy137
4.2.1. Wpływ ideologii Kutba na Al-Ka’idę138
4.2.2. Al-Ka’ida a Bracia Muzułmanie143
4.2.3. Al-Ka’ida po Arabskiej Wiośnie144
4.2.4. Al-Ka’ida po śmierci Ibn Ladina146
4.2.5. Czy Al-Ka’ida wciąż stanowi zagrożenie?147
Zakończenie149
Aneks 1. Full text: bin Laden’s „letter to America”155
Aneks 2. Pełny tekst: bin Ladena „list do Ameryki”163
Bibliografia171

wartośćprawnąpismpóźniejszychniżKoranisunna9,wzywającmuzułmanówdo

dostosowaniasiędoichzapisów,anieodwrotnie10.

Nahanbalizmiebazowalipóźniejsiprotoplaścifundamentalizmu:Takiad-

-DinAhmadIbnTajmijja(1263-1328)orazIbnAbdal-Wahhab(1703-1792).

Międzynimiistniałokresbliskoczterystuletniegozastojuwkonserwatywnejmy-

ślifundamentalistycznej,spowodowanydługimczasempodbojów,jakimuległ

światarabski,zwłaszczaprzezTurkówOsmańskich.

WXVIIIwiekuodrodzeniemyślifundamentalistycznejrozpocząłIbnAbd

al-Wahhab.Swojenaukioparłonnaideijedynobóstwa(tauhidu),zwracając

sięprzeciwkowszelkimformompoliteizmowu(szirk)iinnowacjom(bida).

Muzułmanów,którzypopełniająszirklubbidęuznawałzagrzeszników.Jego

ortodoksyjnerozumieniewiarydoprowadziłogodowniosku,żewiększośćmu-

zułmanówpopełniaprzynajmniejjedenzdwóchgrzechów,nawetjeślitwier-

dzą,żesąwiernymi.Stądjegohasłaoszerzeniepierwotnegoislamuiwalkę

zgrzechem.

W1929rokuHasanAl-Banna(1906-1949)założyłStowarzyszenieBraciMu-

zułmanów,któregomottembyłowyrażenie:BAllahjestnaszymBogiem,Prorok

jestnaszymprzywódcą,Koranjestnasząkonstytucją,dżihadjestnasządrogą,

aśmierćwimięBogajestnaszympragnieniem”.ObokAl-Bannyczołowymideo-

logiemBracibyłSajjidKutb(1906-1966).Obajodbieraliwszelkąwartośćwspół-

czesnymcywilizacjom,zwłaszczazachodniej,głoszącunionistycznyprojektpan-

islamizmu-koncepcjizjednoczeniawszystkichmuzułmanów(stworzeniajedne-

gonarodumuzułmańskiego)wjednympaństwiemuzułmańskimipodjednąwła-

dzą.ZapośrednictwemPakistańczykaAbual-Alaal-Maududiego(1903-1979)

Kutbwprowadziłpojęciaokresuniewiary(Bdżahilijja”)orazrządówBoga(Bhaki-

mijja”),zktórychpóźniejczerpałymiędzyinnymitakieorganizacjejakHamas,Is-

lamskiDżihadczyAl-Ka)ida.

Punktemkulminacyjnymwhistoriifundamentalizmumuzułmańskiegobyły

konsekwencjezwiązanezporażkami,jakieponieśliArabowiewwojnachzIzra-

elem(zwłaszczawojniesześciodniowejw1967roku)orazsocjalizmem(między

innyminaseryzmwEgipcie,BTrzeciaTeoriaŚwiatowa”wLibii,baasizmwSy-

riiiIraku[nazwaodpartiiAl-Bas,Hizbal-Basal-Arabial-Isztiraki,PartiaSo-

cjalistycznegoOdrodzeniaArabskiego],socjalizmalgierski),którynieuwolnił

świataislamuzupadkukolonialnego.Wzorcezachodnie,wzwiązkuzdoświad-

czeniamierykolonialnej,byłydlafundamentalistówniedoprzyjęcia,stądroz-

poczętoposzukiwaniadobrobytuwtradycjiiislamie.Zachodowiporazpierw-

9BSunnajesttotradycjaMahometa,któraobejmujezbióropowieści(hadisów),do-

tyczącychpostępowaniaProroka,jegowypowiedziiopiniinatematwiaryorazzachowa-

niasięmuzułmanów.Sunnajestźródłemwiedzyreligijnejipodstawąprawamuzułmań-

skiego;jejautorytetuznająwszyscymuzułmanie,różnicesązwiązanezjejinterpretacją;

większość,nazywającasiebiesunnitami,uznajetylkotradycjęProroka,szyicidołączają

doniejtradycjęwłasnychimamów(achbar)”(Arabowie.Słownikencyklopedyczny,pod

red.M.M.Dziekana,Warszawa2001,s.331).

10Zob.S.Marchand,ArabiaSaudyjska.Zagrożenie,przeł.R.Stryjewski,Warszawa

2004,s.22-29;Ch.Melchert,AhmadIbnHanbal,Oxford2006;TheOxfordencyclope-

diaoftheModernIslamicWorld,[ed.inchief]J.L.Esposito,NewYork-Oxford1995,Vol.

3,s.463-464.

Brak wyników

Fundamentalizm muzułmański na Bliskim Wschodzie

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra