Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
54
rozdział
pierwszy
czającą
miastoludnośćisukcesywniewywożonojąwagonamitowaro-
wymiwkierunkuzachodniejgranicy.Dopunktuzbornegodocierałana
ciężarówkachlubpieszo,wędrujączwalizkamiiniewielkączęściąru-
chomegodobytku37.
Resentymentyipotrzebaodwetu
MiejscewysiedlanychzajmowaligłówniePolacyzcentralnejipołu-
dniowo-wschodniejPolskiorazWielkopolski(takzwaniprzesiedleńcy),
atakżePolacyzewschodnichterenówIIRzeczypospolitej,przyłączo-
nychdoZSRR(zwanipowojnierepatriantami),którzysamisiebiewo-
lelinazywaćKresowiakami38.Siłaówczesnychresentymentówzależała
wjakimśstopniuodwojennychdoświadczeń,czyliodtego,czyktoś
ucierpiałwwynikupolitykiwładzniemieckichbądźradzieckich.Wiele
powodówdonienawiścimieliprzesiedleńcy,naprzykładludzie,którzy
wpowstaniuwarszawskimutracilibliskich.Kresowiacybylimniej
wrogonastawieniichybabardziejobawialisięRosjan:„Najbardziej
to
myśmysiębaliwojskarosyjskiego.Aletojeszczenawschodzie.Jak
przyszliNiemcy,tobyłowszystkoelegancko,mieszkaliunaswdomu.
ARosjaniejakprzyszli,tobrudnistrasznie,mamusiajakdałaimmi-
skędomycia,tojąpóźniejwyrzuciła.TakżeRo
sjantosiębaliśmy,
a
Niemcytoprzynajmniejdoludnościtakiejjakmy
bylipoprawni.
Jakki
edyśbardzozachorowałam,tonawetniemieckilekarzmnieura-
tował.Mamusiawzięłakuręizaniosładolekarza,żebypomógł”-wspo-
minałaosiedlonaweWrzeszczukobieta39.Niechęćiuprzedzeniawo-
bec
NiemcówiRosjanbyłynaturalnieskutkiemwieloletniejokupacji,
wojnyistosowanychrepresji,aleówczesnychzachowańniemożnatłu-
maczyćwyłączniedoznanymikrzywdami.Niemożnaniminaprzy
kład
wyjaśnićzjawiskapowojennegoantysemityzmu.Niewątpliwiekil
ku-
letnia
demoralizacjawojennasprzyjałazłymwzorcom,aobserwowa-
nieZagła
dywcaleniemusiałoredukowaćprzedwojennychuprzedzeń
Polaków.Znamiennesątuprzykładystosunkuczęścikatolickiejwięk-
szościdonielicznychpolskichŻydówprzebywającychwGdańsku,czę-
stoukrywającychswojątożsamość.Bylioninarażeninaszykanyiwy-
kluczenie,couniemożliwiało
pożądanąprzezczęśćśrodowiskaasymilację.
JakpiszeGrzegorzBe
rendt,wpociągu,tramwajulubgdzieindziejmoż-
nabyłousłyszećo„zasługachHitleradlaPolskiwobszarzemordowa-
niaŻydów”40.
