Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
goraczejsprawyzwiązanezjegozawodem,czylisprawy
szkolne,którebynajmniejnierozwijałysięwdobrym
kierunku.Wkażdymraziezacząłsięskarżyć,żewładze
gdańskiedyskryminujądziecizpolskichrodzin,nie
wywiązująsięzobietnicutworzeniakolejnychszkół
senackichzwykładowymjęzykiempolskim–tematten
ciąglepowracawnastępnychlatach.Wzwiązkuztym
dośćszybkopojawiająsięsceptyczneoceny,zwłaszcza
poustąpieniuRauschningazurzędupodkoniec1934roku
imianowaniuArthuraGreiserajegonastępcą.Formalnie
stosunkizPolskąsiępoprawiały,wrzeczywistościjednak
sytuacjabyłacorazgorsza.Otowzmiankazmarca1935
roku:„Nietylkobowiem–wistocierzeczy–nicnie
zmieniłosięwporównaniudodawniejszychlat,lecz
–szczerzemówiąc–walkazpolskościąnaterenie
WolnegoMiastastałasięjeszczebardziejzażarta,jeszcze
bardziejbezwzględna”(1III1935).
SytuacjawGdańskuprzedstawiasięcorazmniej
ciekawie:poostatnichwyborachdoVolkstaguwkwietniu
1935roku,kiedyNSDAPpomimowielorakiejpresji
naopozycję,anawetprześladowaniaoponentów
politycznych,nieudałosięuzyskaćoczekiwanej
większościdwóchtrzecichgłosów,represjesięwzmagają.
Czartkowskicoprawdawspomina,żeniemieckiepartie
opozycyjnewprzeszłościteżnieodnosiłysięprzyjaźnie
doPolskiiPolaków,aleobserwujeichcoraztrudniejszą
sytuacjęzewspółczuciem.Zpesymizmempiszenawet,
że„WolneMiastoGdańskprzestałosiękierować
rozsądkiem,utraciłonerwyidążydowywołaniajakichś
zajść”(2X1937).Sprawypolskie–lubraczejantypolskie
–zajmująautoracorazbardziej,jegotekstyz1937i1938
rokuniestanowiąjużobszernejkronikiżyciapublicznego
Gdańska,jakwewcześniejszychlatach.Trochędziwifakt,
żetakmałosięinteresujepołożeniemgdańskichŻydów,
którychsytuacjaw1938rokudramatyczniesię
pogorszyła.
Dopierow1939,kiedyNiemcydążądoszybkiejzmiany
sytuacjipolitycznejwEuropie,Czartkowskiogólnej
sytuacjiWolnegoMiastapoświęcaznowuwięcejuwagi.
