Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
religię,niezależnąodmiejscaiwyzwolonąodrytuałówSalomona
zezniszczonegoprzybytkuwJerozolimie.Cowięcej,skorygowana
religiażydowska,złagodzonanawygnaniu,dałanastępniepoczątek
chrześcijaństwuiislamowi,dwómnajpotężniejszymreligiomnaszej
epoki,zachowującjednocześniewłasnąodrębnośćnacałymświecie,
azwłaszczawewspółczesnymIzraelu.
Nicztegobysięniewydarzyło,gdybykrólestwoJudyzniknęłow701
rokup.n.e.,costałosięudziałemkrólestwaIzraelazaledwie21lat
wcześniej,w722rokup.n.e.WtedywygnańcyzIzraelaszybkostracili
swątożsamość.Akceptujączdroworozsądkowypoglądnaograniczenia
boskiejpotęgi,porzucilikultJahwe,któryniezdołałichobronić,istali
się„dziesięciomazaginionymiplemionami”zhistoriibiblijnej.
NajprawdopodobniejludJudypodzieliłbytensamlos,gdybyasyryjska
armiazaatakowałaizdobyłaJerozolimęw701rokup.n.e.,ajej
mieszkańcówpotraktowałatak,jakpotraktowałamieszkańcówSamarii
iinnychwcześniejpodbitychkrain.Wtakimprzypadkujudaizm
zniknąłbyzpowierzchniziemiidwiejegocórki,chrześcijaństwo
iislam,zapewnebysięniepojawiły.Krótkomówiąc,naszświatbyłby
zupełnieinnyinawettrudnotosobiewyobrazić.
Podobnieniemożliwejestwyobrażeniesobietego,cowłaściwiestało
siętakdawnotemupodmuramiJerozolimy.Pełnaprzechwałek
inskrypcjawyrytanaścianachpałacuSennacherybawNiniwiejest
dziełemimperialnejpropagandy,anieobiektywnąprawdą,zkoleitrzy
biblijneopowieściotym,jakAsyryjczycyniezdołalizdobyćświętego
miasta,ukształtowałypoglądocudownejboskiejinterwencjiwsprawy
królestwaJudy,któryakceptujądziśnielicznihistorycy.
Mimototaknaprawdęliczyłysiębiblijneopowieści,chociaż
niedokładnelubprzesadzone.Wnastępnychpokoleniachtoone
kształtowałypamięćŻydówotym,costałosiępodmuramimiasta,
aowowspomnienieułatwiałowiaręwto,żeBógMojżeszaiDawida
faktyczniebyłwszechmocnyiochroniłswychwyznawcówprzed
najpotężniejszymmonarchątamtychczasów.Tenepizod,zgodnie
zinterpretacjąstronnictwapobożnychwJerozolimie,uczynił
monoteizmtakwiarygodnym,jaknigdyprzedtem;astanowczy,
bezkompromisowymonoteizmbyłteżtym,copozwoliłoreligii
żydowskiejprzetrwaćirozkwitnąćwkosmopolitycznejepoce,którą
rozpoczęłyasyryjskiepodboje.Wkońcutrudnowierzyćwlokalnych
bogów,kiedykażdyzakątekBliskiegoWschoduzacząłzależeć
odtego,coodlegliwładcy,obcearmieirozmaicicudzoziemcyczynili,
iodtego,czegoniezdołalizrobić.JedynieuniwersalnapotęgaBoga
