Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ajegopowodzeniewciążbyłoniepewne.Pobitwiewyrosła
demokratycznapotęga,którawładałaświatemegejskimidałanam
Ajschylosa,Sofoklesa,Partenon,PeryklesaiTukidydesa.Przedbitwą
morskąniebyłoanizgody,aniwiarywto,żegreckiesiłysąwstanie
chronićczyposzerzaćgreckieinteresyzagranicą.PoSalaminieprzez
następne350latmówiącepogreckuarmie,dysponująceznakomitą
technologiąifinansowaneprzezrozważnychinwestorów,będą
przemierzałyterenyodpołudniowejItaliiporzekęIndus.
Jeśliuznamywojnyperskiezawielkiprzełomwdziejachświata,
toSalaminajestpunktemzwrotnymtegokonfliktu.Bitwatajest
dramatycznymprzełomemwhistoriigreckiegooporuwobecPersji,zaś
rolaTemistoklesaikilkutysięcyAteńczykówwyjaśniawspaniałe
helleńskiezwycięstwowbrewwszystkimprzeciwnościom.Jawisię
więcpewnaprawda,żeto,conieliczniuczynilipodkoniecwrześnia
480rokup.n.e.uateńskichwybrzeży,umożliwiłowielerzeczy,które
dziśnaZachodzieuznajemyzaoczywiste.
Popierwsze,powinniśmypamiętać,żetrwającedziesięcioleciewalki
zPersami–bitwypodMaratonem(490p.n.e.),Termopilami
iArtemizjonem(480p.n.e.),Salaminą(480p.n.e.),Platejami(479
p.n.e.)iMykale(479p.n.e.)–dawałyWschodowirealnąszansę
zdławieniakulturyZachoduwfaziepoczątkowej,zanimradykalne
greckiemenu–złożonezdemokratycznegorządu,własności
prywatnej,powszechnejmilicji,cywilnejkontrolinadsiłami
zbrojnymi,swobodyposzukiwańnaukowych,racjonalizmuirozdziału
międzywładzamipolitycznymiareligijnymi–rozszerzysięnaItalię,
apotemviaimperiumrzymskienawiększączęśćpółnocnejEuropy
izachodnichterenówbasenuMorzaŚródziemnego.Wcześniejsłowa
„wolność”i„obywatel”nieistniaływjęzykachżadnejinnej
śródziemnomorskiejkultury,byłyonebowiemalbomonarchiami
plemiennymi,alboteokracjami.Wnaszejepocewielokulturowości
powinniśmymiećświadomość,żeGrecjabyłakrajem
śródziemnomorskimjedyniepodwzględemklimatuirolnictwa,ale
wporównaniuzsąsiadamicałkowicieantyśródziemnomorskimpod
względemduchaiwartości.
JużHegelwiedziałto,conamzdajesięumykać–żegdybyGrecja
stałasięnajbardziejwysuniętąnazachódprowincjąPersji,ówczesne
greckiegospodarstwarodzinnestałybysięwłasnościąKrólaKrólów.
Publicznebudynkinaagorzezostałybyzamienionewzadaszone
bazarowekramy,ahoplicizostalibywłączeniwszeregi
„nieśmiertelnych”Kserksesa.Zamiasthelleńskiejfilozofiiinauki
