Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Potrzecie,skoromówimyoSpektaklu,wartowspomniećrównieżogar-
derobie.Scenariuszprzewiduje,żeaktorlubaktorkabędzieodgrywałswoją
rolę,używającokreślonychatrybutów.Odnosząsięonenietylkodojego/jej
statusuekonomicznegoispołecznego,alerównieżdopłciiseksualnościkon-
struowanejnapowierzchniciałapoprzezaktystylizacji,erotyzacjiitabuizacji
jegowybranychobszarów38.Ujarzmienieciałajestcenązazdobycieprawa
głosu.Scenariuszzaśtouprawomocnionakulturowoprojekcjaroli.
Oczywiścieszkoła,opisywanajakoprzestrzeńdramaturgiczna,kieruje
sięwłasnąlogiką.DlategoteżprzytoczępracęAndrzejaJanowskiegoUczeń
wteatrzeżyciaszkolnego39.Zdaniembadacza,funkcjonowaniewroliwymaga
przyjęciaokreślonejstrategiidziałania40.Klasaszkolnapostrzeganajestjako
miejsceintencyjnegoodgrywaniarólHnauczyciela/nauczycielki”iHucznia/
uczennicy”.Zwyklejesttoprzestrzeńzamknięta,wyposażonawokreślone
atrybuty:ławki,tablicę,materiałydydaktyczneczyelementyocharakterze
dekoracyjnym.Wyglądscenyjestosadzonywkonwencjiistałymspołecznym
kontekście:
Nauczycielmusitampoprawnieodegraćto,comazadane(lubsamsobiezadał),musi
narzucićinnymosobomwystępującymnascenieswojądefinicjęsytuacji,musidoprowa-
dzićdotego,żebyprzytymwszystkimnieHprzepaść”,niezapomniećroli,ajednocześnie
umiećmodyfikowaćwłasnezachowaniewzależnościodokoliczności,potemzaśzejśćze
scenyzpoczuciemwygranej,aniezpoczuciemklęskipołączonejznadwątleniemwłasnej
wartości.Wznacznymstopniutosamodotyczykażdegoucznia.Inaczejmówiąc,nasce-
nietrzebapoprawnieodegraćto,coodkażdegozuczestnikówinterakcjijestoczekiwane
przezformalniepojętyHprzepisroli”-nauczycielalubucznia41.
Perspektywadramaturgiczna-zastosowanadoopisusystemuedukacji
-możebyćpostrzeganawsposóbambiwalentny.Zjednejstrony,abyosią-
gnąćokreślonecele,koniecznejestprzyjęciepewnejkonwencji,usytuowanie
sięwroli.Toułatwiaproceskomunikowania,tworzeniauprawomocnionych
reprezentacjiimożebyćźródłemprzyjemności(podobniejakgraaktorska,
włączniezperfekcyjnieprzygotowanąimprowizacją).Zdrugiejstrony,kon-
wencjonalnośćrólniewątpliwiedziałaopresyjniewstosunkudouczestników
Spektaklu.Opresyjnośćtawynikaztrzechwłaściwościmainstreamowej42
38
J.Butler,2008,Uwikłaniwpłeć.Feminizmipolitykatożsamości,tł.K.Krasuska,wstępO.Tokarczuk,
Warszawa.
39
A.Janowski,1998,Uczeńwteatrzeżyciaszkolnego,Warszawa.
40
TadeuszGołaszewskipodajenastępującądefinicjęroli:HRolęmożnaokreślićjakonormatywnieure-
gulowaneuczestnictwodanejosobywdziałaniuspołecznym,przyczymowerolemogąbyćmniejlub
bardziejformalizowane-zależnieodtego,iledziałańcelowychjesturegulowanychtrwałymiustaleniami
organizacyjnymi,ailewykonywanychjestwsposóbdoraźny,improwizowany,dyktowanyosobistymipre-
dyspozycjamidziałającego(T.Gołaszewski,1997,Szkołajakosystemspołeczny,Warszawa,s.124).
41
A.Janowski,1998,Uczeńwteatrzeżycia…,s.48-49.
42
Mainstreamowej,tzn.publicznej,wyrażającejwnajbardziejpodstawowysposóbzałożeniaHgłówne-
gonurtu”edukacyjnegozawartewministerialnychdokumentachprawnych.Istniejąoczywiścieszkoły
prywatne,gdzierealizujesięprogramyautorskieiniemamiejscanatłok,anawetnasamoocenianie.Ja
jednakwswojejpracyskupiamsięwyłącznienaszkołachpublicznych.
21
