Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
KRÓTKACHARAKTERYSTYKAOBSZARUBADAŃ
KotlinaSandomierskaopowierzchniokoło15tys.km
2jestnajwiększym
makroregionemPółnocnegoPodkarpacia(ryc.1).Jejpołudniowągranicęsta-
nowiąKarpaty,północnązaśkrawędźWyżynPolskich.NawschodzieKotlina
SandomierskagraniczyzPłaskowyżemSańsko-Dniestrzańskim,wchodzącym
wskładWschodniegoPodkarpacia(Ukraina),anazachodziezBramąKra-
kowską(Kondracki1998).KształtemKotlinataprzypominatrójkąt,którego
powierzchniaobniżasiękupółnocy.Wododzielnewysoczyznyosiągajątu
wysokościod180do300mn.p.m,akorytarzekod135mn.p.mponiżejujścia
SanudoWisłydo200mn.p.mubrzeguKarpat(Klimek,Starkel1972).
SkałamimacierzystymiglebKotlinySandomierskiejsągłównieutwory
czwartorzędowe.Osadyczwartorzędowewpostaciglinmorenowychipiasków
różnejgenezywypełniajądolinyrzekdogłębokości20–30m,natomiastna
płaskowyżachmiędzydolinnychwwynikudenudacjimiąższośćichjestwyraź-
niemniejsza(Kondracki1998).
PodstawowymielementamirzeźbyKotlinySandomierskiejsą:wysoczyz-
nymiędzydolinne(płaskowyże),równinyproluwialneorazdolinyrzeczne
(Wojtanowicz1978).Płaskowyżewznosząsięnawysokość30–80mponaddna
dolinistanowiąUguzy”podłożatrzeciorzędowego,zbudowanegogłównie
ziłówmioceńskich.Utworymioceńskiesąprzykryteutworamiczwartorzędo-
wymioróżnejmiąższości.Sątoutworyakumulacjiglacjalnejifluwioglacjalnej
zlodowaceniapołudniowopolskiego(Wojtanowicz1978).
UpółnocnegopodnóżaPłaskowyżuKolbuszowskiegorozciągasiępłaska
równinaproluwialna,utworzonawokresiezlodowaceniaśrodkowopolskiego
przezutworywynoszonezpłaskowyżurzekamiorazprzezosadydeluwialne
(Wojtanowicz1978).Równinatajestzwydmiona,stanowiącnajwiększykom-
plekswydmwKotlinieSandomierskiej.PodobnymtypemrówninyjestRów-
ninaBiłgorajskauformowananapołudniowo-zachodnimprzedpoluRoztocza.
RówninyproluwialneprzechodząłagodniewterasyplejstoceńskieWisłyiSanu,
tworzącjedenbardzorozległypoziompiaszczysty.Należypodkreślić,żewyd-
mywystępująnawszystkichgłównychelementachmorfologicznychomawia-
negoobszaru,wtymtakżewobrębiepłaskowyży(Wojtanowicz1968,1971,1972,
1973,1978;Buraczyński1993).
ŚredniarocznatemperaturapowietrzawahasięwKotlinieSandomier-
skiejod7,50Cwewschodniejipółnocnejczęścido80Cwjejczęścizachodniej.
Najcieplejszymmiesiącemwrokujestlipiec(średniamiesięcznatemperatura
17–180C),anajzimniejszymstyczeń(średniamiesięcznatemperaturaod–1,5do
–2,50C).Wysokośćśrednichrocznychopadówatmosferycznychwahasięod
550mmwczęścipółnocnejkotlinydo650mmwjejczęścipołudniowej,przy
