Geodezja

Wiesław Kosiński

Uzyskaj dostęp

ISBN/ISSN:

978-83-01-16342-6

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania:

2010

Liczba stron:

510

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Kosiński, Wiesław. Geodezja. Red. . Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2010, 510 s. ISBN 978-83-01-16342-6

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Kosiński, W.

T1 Geodezja

PB Wydawnictwo Naukowe PWN

PP Warszawa

YR 2010

SN 978-83-01-16342-6

Bibliografia BibTex:

@Book{ 2181, author = "Kosiński, Wiesław", editor = "", title = "Geodezja", publisher = "Wydawnictwo Naukowe PWN", year = "2010", address = "Warszawa", isbn = "978-83-01-16342-6" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Kosiński, Wiesław

ED -

TI - Geodezja

PB - Wydawnictwo Naukowe PWN

CY - Warszawa

PY - 2010

SN - 978-83-01-16342-6

ER -

Netografia (standard APA):

Kosiński, Wiesław. Geodezja [baza danych online] Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2010 [dostęp: 03 07 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/geodezja-wieslaw-kosinski-2181.

GIS, geodezja, kartografia, geomatyka

Podręcznik dotyczący szczegółowych pomiarów geodezyjnych i geomatyki. Autor w przystępny sposób przedstawił zarówno znane - od dawna stosowane rozwiązania geodezyjne, jaki i nowoczesne metody. Szczególny nacisk położył na wykorzystanie najnowszego...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-01-16342-6

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania:

2010

Liczba stron:

510

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Wstęp13
1. WIADOMOŚCI PODSTAWOWE15
1.1. Rys historyczny rozwoju geodezji na świecie i w Polsce15
1.2. Podziały geodezji18
1.3. Jednostki miar20
1.4. Rodzaje współrzędnych stosowanych w geodezji23
1.5. Wiadomości z geodezji wyższej26
1.6. Zakładanie państwowych sieci punktów geodezyjnych28
1.7. Wiadomości z kartografii32
1.7.1. Wprowadzenie32
1.7.2. Odwzorowanie Gaussa-Krugera35
1.7.3. Odwzorowanie quasi-stereograficzne37
1.8. Powierzchnia odniesienia w geodezji niższej39
1.7.4. Odwzorowanie Mercatora39
1.9. Zasady jednolitego wykonywania prac geodezyjnych i kartograficznych w Polsce41
1.9.1. Wprowadzenie41
1.9.2. Geodezja i kartografia w strukturach administracyjnych państwa42
1.9.3. Państwowe przepisy pomiarowe44
1.9.4. System odniesień przestrzennych46
1.9.5. Osnowy geodezyjne - sieci punktów geodezyjnych49
1.10. Ewidencja gruntów i budynków51
1.11. Podział prac geodezyjnych i kartograficznych53
1.12. Ogólne zasady wykonywania pomiarów i obliczeń54
2. ELEMENTY RACHUNKU WYRÓWNANIA I OBLICZEŃ GEODEZYJNYCH57
2.1. Symbole pomocnicze Hausbrandta57
2.2. Funkcje sinus i tangens małych kątów58
2.3. Wykonywanie obliczeń z udziałem liczb przybliżonych59
2.4. Przyczyny powstawania błędów przy wykonywaniu pomiarów geodezyjnych63
2.5. Rodzaje błędów występujących w pomiarach geodezyjnych63
2.6. Zadania rachunku wyrównania65
2.7. Elementy rachunku prawdopodobieństwa65
2.8. Cechy błędów przypadkowych i prawo błędów Gaussa67
2.9. Sposoby określania dokładności spostrzeżeń i ich funkcji - błąd średni, przeciętny i prawdopodobny69
2.9.1. Wprowadzenie69
2.9.2. Błędy średnie funkcji wielkości zmierzonych - prawo przenoszenia się błędów średnich, wagi funkcji wielkości zmierzonych71
2.10. Wyrównanie obserwacji75
2.10.1. Wprowadzenie75
2.10.2. Wyrównanie ścisłe obserwacji75
2.10.3. Wyrównanie przybliżone obserwacji77
2.10.4. Wyrównanie spostrzeżeń bezpośrednich79
2.10.5. Wyrównanie metodą spostrzeżeń pośrednich88
2.10.6. Wyrównanie metodą spostrzeżeń warunkowych (w zarysie)97
3. ELEMENTY OPTYCZNE W INSTRUMENTACH GEODEZYJNYCH99
3.1. Podstawowe prawa optyki geometrycznej99
3.2. Pryzmaty101
3.2.1. Wprowadzenie101
3.2.2. Węgielnica trójścienna pojedyncza102
3.2.3. Węgielnica pięciościenna - pentagonalna103
3.2.4. Inne zastosowania pryzmatów104
3.3. Płytka płasko-równoległa105
3.4. Soczewki106
3.4.1. Zasada działania106
3.4.2. Aberracje optyczne110
3.5. Oko ludzkie111
3.6. Lupa112
3.7. Mikroskop114
3.8. Luneta geodezyjna115
3.8.1. Zasada działania i podział lunet115
3.8.2. Parametry optyczne lunet117
4. POMIARY SYTUACYJNE120
4.1. Wiadomości ogólne120
4.2. Bezpośrednie pomiary długości122
4.2.1. Wprowadzenie122
4.2.2. Elektroniczny pomiar odległości - dalmierze świetlne123
4.2.3. Tradycyjne pomiary odległości128
4.2.4. Optyczny pomiar odległości135
4.3. Pośrednie pomiary długości140
4.4. Pomiary kątów142
4.4.1. Wprowadzenie i definicje142
4.4.2. Teodolity tradycyjne143
4.4.3. Sprawdzanie i rektyfikacja teodolitu151
4.4.4. Tachimetry elektroniczne - stacje pomiarowe160
4.4.5. Pomiar kątów poziomych165
4.4.6. Redukcje kątów w przypadku wykonania pomiarów ze stanowiska mimośrodowego i przy mimo środowym ustawieniu sygnału172
4.5. Tyczenie kątów prostych175
4.5.1. Wprowadzenie175
4.5.2. Węgielnica pięciościenna - pentagonalna175
4.5.3. Inne sposoby tyczenia kątów prostych177
4.6. Orientowanie pomiarów i wyznaczanie azymutów178
4.6.1. Rodzaje azymutów178
4.6.2. Wyznaczanie kierunku południka geograficznego179
4.7. Globalny system pozycyjny - GPS182
4.7.1. Zasada działania systemu182
4.7.2. Podstawy funkcjonowania systemu184
4.7.3. Wyznaczanie pozycji anteny odbiornika GPS186
4.7.4. Pomiary DGPS - zastosowanie stacji referencyjnych189
4.8. Osnowy dla pomiarów sytuacyjnych191
4.8.1. Wprowadzenie191
4.8.2. Związki liniowe jako osnowa pomiarowa193
4.8.3. Ciągi poligonowe jako osnowa sytuacyjna (pomiarowa)195
4.8.4. Pośrednie nawiązywanie ciągów do punktów niedostępnych200
4.8.5. Zagęszczanie osnów sytuacyjnych201
4.9. Pomiar szczegółów sytuacyjnych203
4.9.1. Wprowadzenie203
4.9.2. Metoda domiarów prostokątnych204
4.9.3. Metoda biegunowa208
4.9.4. Stanowiska swobodne przy pomiarach sytuacyjnych209
4.9.5. Inne sposoby pomiaru szczegółów sytuacyjnych210
4.9.6. Oznaczenia obiektów szczegółowych kodami według instrukcji technicznej K-1 i rysowanie szkiców polowych przy pomiarach sytuacyjnych211
4.9.7. Pomiary inwentaryzacyjne urządzeń i budowli melioracji wodnych214
4.9.8. Inwentaryzacja urządzeń podziemnego uzbrojenia terenu215
4.10. Pomiar sytuacyjno-wysokościowy przy zastosowaniu naziemnych skanerów laserowych217
5. POMIARY WYSOKOŚCIOWE I SYTUACYJNO-WYSOKOŚCIOWE222
5.1. Rodzaje niwelacji222
5.2. Wpływ krzywizny Ziemi i refrakcji na wyniki pomiarów niwelacyjnych224
5.3. Sieci punktów wysokościowych (reperów niwelacyjnych)226
5.4. Niwelacja geometryczna228
5.4.1. Wprowadzenie228
5.4.2. Instrumenty i przybory do niwelacji geometrycznej228
5.4.3. Wykonywanie pomiarów niwelatorami241
5.4.4. Rodzaje prac wykonywanych w ramach niwelacji technicznej (geometrycznej)242
5.4.5. Metody pomiarowe stosowane w ramach niwelacji technicznej (geometrycznej)242
5.4.6. Długość celowych przy niwelacji geometrycznej245
5.4.7. Osnowy wysokościowe — ciągi i sieci niwelacyjne247
5.4.8. Niwelacja małych cieków wodnych254
5.4.9. Pomiar spadku zwierciadła wody256
5.5. Niwelacja trygonometryczna na kuli i płaszczyźnie257
5.6. Niwelacja powierzchniowa263
5.6.1. Wprowadzenie263
5.6.2. Niwelacja powierzchniowa wykonywana metodami niwelacji geometrycznej263
5.6.3. Niwelacja powierzchniowa wykonywana metodami niwelacji trygonometrycznej — tachimetria270
5.6.4. Zalecenia Instrukcji G-4 dotyczące niwelacji powierzchniowej280
6. OBLICZENIA GEODEZYJNE282
6.1. Tradycyjne i współczesne metody wykonywania obliczeń geodezyjnych282
6.2. Programy komputerowe do wspomagania kameralnych prac geodezyjnych283
6.2.1. Wprowadzenie283
6.2.2. Programy komputerowe do wykonywania obliczeń geodezyjnych284
6.3. Obliczanie współrzędnych punktów poligonowych290
6.3.1. Zasady ogólne290
6.3.2. Obliczanie i wyrównanie ciągu poligonowego zamkniętego, niezależnego292
6.3.3. Obliczanie i wyrównanie ciągu poligonowego otwartego dwustronnie nawiązanego296
6.3.4. Obliczanie ciągu otwartego dwustronnie nawiązanego bez nawiązań kątowych303
6.3.5. Obliczanie współrzędnych punktów w ciągu poligonowym otwartym bez nawiązania lub nawiązanego jednostronnie (tzw. ciągu wiszącego)303
6.4. Obliczenia i wyrównanie przybliżone sieci ciągów poligonowych304
6.4.1. Wprowadzenie304
6.4.2. Obliczanie i wyrównanie niezależnej sieci trzech ciągów poligonowych304
6.4.3. Obliczanie i wyrównanie sieci nawiązanej wielopunktowo do osnowy wyższego rzędu307
6.4.4. Wyrównanie rozbudowanych sieci ciągów poligonowych307
6.4.5. Wyrównanie sieci ciągów poligonowych metodą kolejnych przybliżeń309
6.5. Ścisłe wyrównanie sieci poziomej310
6.6. Określenie dokładności położenia punktów w prostoliniowym ciągu poligonowym, wyrównanym w sposób ścisły312
6.7. Określenie dokładności położenia ostatniego punktu prostoliniowego ciągu poligonowego otwartego (nawiązanego jednostronnie)314
6.8. Obliczanie azymutu i długości odcinka łączącego dwa punkty o znanych współrzędnych314
6.9. Obliczanie kąta miedzy prostymi utworzonymi przez punkty o znanych współrzędnych315
6.10. Obliczanie współrzędnych punktu leżącego na danej prostej316
6.11. Obliczanie współrzędnych punktu leżącego na prostej prostopadłej do danej prostej, zmierzonego metodą domiarów prostokątnych317
6.12. Obliczanie wielkości elementów rzutowania punktu o znanych współrzędnych na prostą319
6.13. Obliczanie współrzędnych punktów zmierzonych metodą biegunową320
6.14. Obliczanie współrzędnych punktów przecięcia się prostych321
6.15. Obliczanie współrzędnych punktu na podstawie kątowego wcięcia w przód323
6.16. Obliczanie współrzędnych punktu na podstawie liniowego wcięcia w przód324
6.17. Obliczanie współrzędnych punktu na podstawie wcięcia wstecz325
6.18. Obliczanie współrzędnych stanowiska swobodnego326
6.19. Transformacja współrzędnych prostokątnych327
6.19.1. Wprowadzenie327
6.19.2. Transformacja Helmerta328
6.19.3. Transformacja afiniczna332
6.19.4. Transformacja przy wykorzystywaniu programów komputerowych333
6.19.5. Przeliczanie współrzędnych punktów miedzy układami państwowymi (przy zastosowaniu programu WinKalk)334
6.20. Obliczanie powierzchni335
6.20.1. Wprowadzenie335
6.20.2. Metoda analityczna336
6.20.3. Metoda graficzna339
6.20.4. Metoda graficzno-analityczna340
6.20.5. Metoda mechaniczna341
6.21. Obliczanie i wyrównywanie pojedynczych ciągów niwelacyjnych345
6.21.1. Wprowadzenie345
6.21.2. Obliczanie i wyrównywanie ciągu niwelacyjnego dwustronnie nawiązanego345
6.21.3. Obliczanie wysokości punktów i wyrównywanie ciągu przy niwelacji trasy348
6.21.4. Wyrównywanie ciągu niwelacyjnego zamkniętego348
6.21.5. Wyrównywanie ciągu niwelacyjnego jednostronnie nawiązanego350
6.22. Wyrównywanie sieci ciągów niwelacyjnych351
6.22.1. Wprowadzenie351
6.22.2. Wyrównywanie sieci ciągów niwelacyjnych z jednym punktem węzłowym351
6.22.3. Wyrównywanie sieci ciągów niwelacyjnych z punktem głównym i kilkoma punktami węzłowymi353
6.23. Określenie dokładności wysokości punktów w ciągach niwelacyjnych i dokładności różnic wysokości punktów354
6.24. Obliczanie wysokości i współrzędnych punktów terenowych (pikiet) uzyskanych z pomiaru — niwelacji punktów rozproszonych i tachimetrii355
7. SPORZĄDZANIE MAP WIELKOSKALOWYCH359
7.1. Rodzaje map359
7.1.1. Wprowadzenie i definicje359
7.1.2. Klasyfikacja map360
7.2. Skale map i podziałki kartograficzne362
7.3. Mapa graficzna — tradycyjne sposoby sporządzania map wielkoskalowych363
7.3.1. Wprowadzenie363
7.3.2. Nanoszenie siatki kwadratów i punktów osnowy364
7.3.3. Nanoszenie punktów szczegółowych366
7.3.4. Zmniejszanie i powiększanie map graficznych — pantograf367
7.3.5. Sporządzanie map sytuacyjno-wysokościowych368
7.4. Użytkowanie map warstwicowych373
7.4.1. Określanie wysokości punktu położonego między warstwicami373
7.4.2. Określanie spadku terenu na odcinku zawartym między warstwicami373
7.4.3. Wyznaczanie na mapie linii o określonym spadku374
7.4.4. Wykreślanie przekroju podłużnego terenu375
7.5. Komputerowe sposoby sporządzania map — mapy numeryczne376
7.4.5. Wyznaczanie na mapie granic wododziałów376
7.5.1. Ogólne zasady tworzenia map numerycznych376
7.5.2. Zamiana graficznej formy mapy na numeryczną przez digitalizację lub skanowanie379
7.5.3. Numeryczny model terenu382
7.5.4. Tworzenie map w ramach programu C-GEO386
7.5.5. Tworzenie map w ramach programu MikroMap392
7.6. Mapy topograficzne399
7.7. Mapa zasadnicza403
7.8. Międzynarodowa mapa świata409
7.9. Mapy dla inżynierii środowiska410
7.10. Mapy do celów prawnych i inwestycyjno-budowlanych411
7.10.1. Wprowadzenie411
7.10.2. Mapa do celów prawnych411
7.10.3. Mapa do celów projektowych417
8. POMIARY REALIZACYJNE419
8.1. Tyczenie tras419
8.1.1. Wprowadzenie419
8.1.2. Tyczenie prostych odcinków trasy420
8.1.3. Wyznaczanie punktu załamania trasy jako punktu przecięcia się dwóch prostych425
8.1.4. Tyczenie tras składających się z odcinków prostych i łuków kołowych426
8.1.5. Tyczenie łuków kołowych427
8.1.6. Wyznaczanie punktów hektometrowych na łuku433
8.1.7. Tyczenie punktów pośrednich łuku metodami uproszczonymi435
8.1.8. Łuki koszowe438
8.1.9. Krzywa przejściowa — klotoida439
8.1.10. Tyczenie tras—odcinków prostych, krzywych przejściowych i łuków kołowych — przy przygotowaniu danych w programach komputerowych441
8.2. Osnowy do pomiarów realizacyjnych443
8.3. Geodezyjne opracowanie projektu444
8.4. Tyczenie w terenie elementów sytuacyjnych projektu445
8.4.1. Metody tyczenia445
8.4.2. Tyczenie urządzeń wodnomelioracyjnych447
8.4.3. Tyczenie obiektów budowlanych449
8.5. Tyczenie w terenie elementów wysokościowych projektu450
8.5.1. Wprowadzenie450
8.5.2. Wyznaczanie punktu o danej wysokości450
8.5.3. Wyznaczanie wysokości punktów w wykopie lub na wyższej kondygnacji451
8.5.4. Wyznaczanie linii poziomej o danej wysokości451
8.5.5. Wyznaczanie linii o danym spadku452
8.5.6. Tyczenie punktów pośrednich na prostej o jednakowym spadku453
8.5.7. Wytyczanie płaszczyzny poziomej o danej wysokości453
8.5.8. Wytyczanie płaszczyzny o danym spadku454
9. GEODEZYJNE SYSTEMY INFORMACJI PRZESTRZENNEJ455
9.1. Wiadomości ogólne455
9.2. GEO-INFO — geodezyjny system informacji przestrzennej456
9.2.1. Wprowadzenie456
9.2.2. Opis działania systemu459
9.2.3. Uzyskiwanie informacji469
9.2.4. Analiza i przetwarzanie danych470
9.3. GEO-MAP — system informacji o terenie474
9.3.1. Wprowadzenie474
9.3.2. Uruchomienie systemu i ogólny opis pracy476
9.3.3. Klasyfikacja obiektów — oznaczenie obiektów kodami GEO-MAPu478
9.3.4. Wykonywanie oblicze´n przy wykorzystaniu modułu Geo-plus479
9.3.5. Sporządzanie mapy i opisowej bazy danych479
9.3.6. Operacje na warstwach informacyjnych482
9.3.7. Opracowania wysokościowe — numeryczny model terenu483
9.3.8. Przetwarzanie, kalibracja i wektoryzacja rastrów486
9.3.9. Przykłady analiz na podstawie danych opisowych i przestrzennych487
9.4. C-GEO w zastosowaniu do tworzenia systemu informacji przestrzennej492
Literatura499
Indeks502

1.Wiadomościpodstawowe

Rys.1.1.SchematpomiaruwielkościZiemiprzezErastotenesa

miejscachmożnauznaćzarównoległedosiebie.Pozwoliłomutonawykonaniepierw-

szegoznanegopomiaruobwoduipromieniaZiemi.

Erastoteneswiedział,żewmieścieSyene,położonymnapołudnieodAleksandrii,

Słońcewnajdłuższymdniuwrokuodbijasięwpołudniewgłębokiejstudni,czyliznaj-

dujesięwówczaswzenicieiświecipionowodopowierzchniZiemi(rys.1.1).Erastotenes

przyjął,żeAleksandriaiSyeneleżąnatymsamympołudniku.Wpołudnie,kiedySłoń-

cewSyeneznajdowałosięwzenicie,zmierzyłwAleksandriikątmiędzykierunkiem

pionuiSłońcaprzywykorzystaniucieniapionowowbitejtyczki.Stosująctwierdzenie

odwóchrównoległychprzeciętychtrzeciąprostą,mógłzmierzyćkątαniewpunkcieO

—wśrodkuZiemi,lecznapowierzchni—wpunkcieA.Jakowielkośćkątaαotrzy-

małErastotenes1/50obwodukoła,czyli7012,.OdległośćmiędzyAleksandriąaSyene

ocenianabyławówczasna5000stadionów,łatwowięcbyłoobliczyć,żeobwódZiemi

wynosi5000×50=250000stadionów,apromieńZiemi—R=39789stadionów.

Stadion,jakojednostkadługościstosowanawstarożytnymEgipcie,niejestnamdokład-

nieznana.Długośćtęoceniasiędziśna180m,awięcwedługpomiaruErastotenesa

ćwiartkapołudnikawynosiłaby11250000metrów.Wielkośćta,wedługwspółczesnych

pomiarów,wynosi10001868metrów.

WstarożytnymRzymiepracegeodezyjnebyływykonywaneprzybudowiedróg

iakweduktów.Zajmowalisiętymagrimensori,którychmożnauznaćzaprekursorów

współczesnychgeodetów.

WewczesnymśredniowieczunajlepszymigeodetamibyliArabowie.Rozwinęlioni

pomiaryhydrograﬁczne,prowadziliobserwacjeastronomiczno-geodezyjne,przyczym

dopomiarukątówużywaliastrolabium—prekursoradzisiejszegoteodolitu.Sądzisię,że

jużwXIIIw.posługiwalisiękompasem.

RozwójgeodezjiwEuropiebyłspowodowanypotrzebamirozwijającejsięgospodar-

ki.PodkoniecXVIw.PierreVernierwynalazłnoniusz,copozwoliłozwiększyćdokład-

nośćpomiarukątów.WtymczasiePraetoriuszbudowałstolikmierniczy—przyrząduła-

Brak wyników

Geodezja

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra