Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
1.Wiadomościpodstawowe
zniekształcone.Wszystkierównoleżnikiodwzorowująsięrównieżjakokrzywe,dlatego
sąwpewnymstopniuzniekształcone.Niemanatomiastzniekształceńkątowychwobrę-
biecałegopasaidlategoodwzorowaniejestwiernokątne.
Zniekształcenialinioweodwzorowywanegoodcinkawzrastająwrazzodległościąte-
goodcinkaodpołudnikaosiowego.Zniekształceniatewyrażasięnastępującymwzorem:
∆d=d–D=0,00000001227Dy2
(1.9)
gdzie:D—długośćzmierzona,d—długośćodwzorowana,y—średniaodległośćod-
cinkaodpołudnikaosiowego[km].
Odwzorowanyodcinekjestzawszedłuższyododcinkamierzonegowterenie.Przy
odległości30kmodpołudnikaosiowegopoprawkanalkmwyniesiel,lcm,przyodległo-
ści100kmpoprawkatabędzierówna12,3cm.
MapywodwzorowaniuGaussa–Krügerasąobarczonezniekształceniamidługości
imająprzeztowróżnychmiejscachniejednakowąskalę,ztymżezniekształceniate
sąnatylemałe,żeskalęmapywobrębiejednegoarkuszamożnauważaćzastałą.
Pasy3–stopnioweobejmująmniejszeobszaryiprzeztowystępująnanichmniej-
szezniekształcenia.Nastykudwóchukładówzniekształceniedługościwynosi17cmna
1000m.
KażdemupunktowiZiemiprzyporządkowanajestparawspółrzędnychxiy.Każ-
dypasmawłasnyukładwspółrzędnychpłaskich,któregoosiamisąpołudnikśrodkowy
irównik.Osiąxkażdegoukładujestobrazpołudnikaśrodkowegodanegopasaskiero-
wanyodrównikanapółnoc.Osiąyjestobrazodcinkarównikaskierowanynawschód.
Współrzędnexliczonesąodrównika,awspółrzędneyodpołudnikaosiowego.
Współrzędnepodanewjednymukładziemożnazapomocąodpowiednichwzorów
przeliczaćnawspółrzędnewinnymukładzie.Jeżelipunktynawiązaniaznajdąsięnaskra-
jupasa,ichwspółrzędnezwyklebędąwobydwusąsiadującychzesobąukładach.
OdwzorowanieGaussa–KrügerabyłoijeststosowanewPolsce:
•wokresiemiędzywojennym,przypodzialeobszarukrajunapasydwustopniowe,
•tużpoIIwojnie,przypodzialeobszarukrajunapasytrzystopniowe,
•wrosyjskimukładzie„1942”,stosowanymrównieżwPolscedoopracowywaniawoj-
skowychmaptopograficznych,przypodzialeobszarukrajunapasytrzystopniowe,
•wramachtzw.układu„1965”wpiątejstrefie(katowickiej),jakopastrzystopniowy,
•wobecniestosowanymukładzie„1992”,wktórymPolskajestodwzorowywanawjed-
nymdziewięciostopniowympasie,dlaopracowańmaptopograficznychśrednio-ima-
łoskalowych,
•wobecniestosowanymukładzie„2000”,wktórymPolskajestodwzorowywanana
czterechpasachtrzystopniowych,dlaopracowańmapwielkoskalowych.
PołożenienatereniePolskiosiizasięgiposzczególnychstref—pasówtrzystopnio-
wychodwzorowaniaGaussa–Krügeraprzedstawiononarysunku1.11.
ZarównoodwzorowanieGaussa–Krügera,jakiomówionedalejodwzorowaniequasi-
stereograficznesąwiernokątne(konforemne),tzn.żekątyzmierzonemiędzykierunkami
nafizycznejpowierzchniZiemisąidentycznezkątamimiędzyrzutamitychkierunków
napłaszczyznęodwzorowania.
