Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Równowagasił,któraistniałamiędzyStanamiZjednoczonymiiZwiązkiem
Radzieckimwokresiezimnejwojny,ipóźniejszeodprężenia,miałyteoretycznepod-
stawywgeopolitycznymspojrzeniunaświat,podzielonypomiędzyeurazjatyckiHear-
tlandimocarstwaNATO.WedługCohenaprzemijanietegoporządkujestzwiązane
zgruntownymizmianamigospodarkiświatowej,stosunkówspołecznych,zrozprze-
strzenieniemzaawansowanejtechnologiimilitarnejorazznowopowstałymiprądami
ideologicznymi,odrzucającymizarównozachodnikapitalizm,jakiwschodnikomu-
nizm.Dowodemprzemianjestnadanienowychznaczeńpojęciom:interesnarodowy,
prestiżibezpieczeństwo.Wyrazemprzemianjesttakżezróżnicowany,częstocynicz-
ny,stosunekdoterroryzmu,wojen,głodulubnierównomiernegorozkładubogactw
naturalnych.PoIIwojnieświatowej,wedługCohena,systemglobalnyewoluował
wkierunkuwyspecjalizowanejintegracji,początkowoprzezdwubiegunowośćsuper-
mocarstw,anastępnieprzezwielobiegunowośćmocarstw.Wciąguostatniegodwu-
dziestoleciarównowagategoładuświatowegouległazaburzeniuwwynikupowstania
siłregionalnych.Zostanieonaprzywrócona,gdysystemosiągniewyższypoziomspe-
cjalizacji–integracjęhierarchiczną.Integracjahierarchicznaopierasięna
istnieniupaństwnaróżnychpoziomachrozwoju,któresąpowiązane,zarównowskali
światowej,jakiregionalnej.Wyłaniającysięsystemmapięciostopniowąstrukturęhie-
rarchiczną.SiłęgłównątworząStanyZjednoczone,ZSRR,WspólnotaEuropejska,
JaponiaiChiny,któremająznaczenieświatowewewnątrzdwóchzasadniczychstref
geostrategicznych.Siłydrugorzędnetosiłyregionalne,którychznaczenieogranicza
siędowłasnychregionówgeopolitycznych.Trzeciiczwartypoziomzajmująpaństwa,
którychzasięgjestograniczonytylkodoczęściichwłasnychregionów(Cohen1973).
Miejscepaństwawhierarchiimożnaoszacowaćzapomocąwielumiar,takichjak:
1)wielkośćzasobówludzkichimaterialnych(ilość,jakość,rodzajipoziomtech-
nologiiikultury);
2)zaawansowanatechnologiajądrowa;
3)stopieńzwartościnarodowej(zależnyodczynnikówspołecznych,religijnych,
etnicznych,kulturowychirasowych,poczuciahistorycznego);
4)wielkośćzasobówpolityczno-militarnych(określajestanuzbrojeniaisił
zbrojnych,militarnaiekonomicznapomocdlazagranicy,liczbaambasadiinnych
przedstawicielstw,wymianawizytdyplomatycznychiaktywnośćworganizacjachmię-
dzynarodowych);
5)rangageograficznazwiązanazlokalizacjąwstosunkudoinnychpaństw;
6)rodzajigęstośćsiecipowiązańmiędzynarodowych;
7)stopieńjawnościsystemunarodowego;
8)ekonomiczne,polityczneimilitarnemożliwościoddziaływaniawstosunkudo
możliwościsąsiadów;
9)celeistrategiarozszerzeniawpływówpozagranicami;
10)liczbaizłożonośćsprawmiędzynarodowych,wktórychpaństwomożebrać
udziałjednocześnie,jakomiarajegopolitycznejdojrzałości,zasięguiopcji;
11)percepcja,czyliwyobrażeniaoswoimmiejscuwświecie.
OsiągnięcierównowagiświatowejzdaniemCohenaniejestmożliweprzyobec-
nympodzialeświata.Niemożetobyćświatpodzielonynadwieczęści,wzdłużtrady-
17
