Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
rozstrzygnięty.Ponieważstrukturykaledońskieniemajątamżadnychcech,któreby
związanebyłyzestrefamisubdukcjiistniejącymiwzdłużpołudniowo-zachodniejgra-
nicykratonuwschodnioeuropejskiego,autorjestzdania,żeniemająonegenezyoroge-
nicznejipowstałyjakooddźwiękprocesówzachodzącychnazewnątrzkratonu.
Strukturywaryscyjskie(hercyńskie)zachodniejiśrodkowejEuropygraniczą
odpółnocyzkaledonidami,aodpołudniazalpejskąstrefąfałdową;wśródalpidów
strukturyhercyńskiewystępująwpostaciizolowanychmasywów,cosugeruje,żewa-
ryscyjskastrefafałdowaEuropyrozciągałasięznaczniebardziejnapołudnie,ajej
fragmentywwynikuryftogenezyisubdukcjiwalpejskiejepocetektonicznejzostały
włączonewskładmłodszychstrukturkontynentu.Znacznaczęśćhercyńskiejstrefy
fałdowejjestprzykrytamłodszymiosadamipermsko-mezozoicznymiikenozoicznymi,
zktórymitworząmłodąpaleozoicznąplatformęEuropyZachodniejiŚrodkowej.
Napowierzchnistrukturyhercyńskieodsłaniająsięwpostaciizolowanychmasywów
wKornwalii,Bretanii,MasywieCentralnym,Wogezach,Szwarcwaldzie,ReńskichGó-
rachŁupkowych,Harcu,MasywieCzeskimiwGórachŚwiętokrzyskich,atakżena
PółwyspieIberyjskim,wPirenejachoraznaSardyniiiKorsyce.
Strukturyhercyńskiesązbudowanegłówniezutworówproterozoikuipaleozoiku
(różnorodneskaływęglanoweiokruchowe),sfałdowanychdefinitywniewkilkufazach
orogenezyhercyńskiej,główniewkarbonie.Ruchomfałdowymtowarzyszyłynanie-
którychobszarachintruzjegranitoidów,wylewylaworazmetamorfizm.
Hercynidy(waryscydy)EuropyZachodniejiŚrodkowejdzielisięnastrefy(ryc.5)
różniącesięwykształceniemutworówpaleozoicznychorazintensywnościąmagmatyzmu
imetamorfizmu:moldanubską(m.in.południowaczęśćMasywuArmorykańskiego,Ma-
sywCentralny,Wogezy,Szwarcwald,większaczęśćMasywuCzeskiego),saksońsko-
-turyńską(północnaczęśćMasywuArmorykańskiego,Saksonia,Turyngia,Sudety),reń-
sko-hercyńską(Kornwalia,Ardeny,ReńskieGóryŁupkowe),westfalską,będącąstrefą
rowówizapadliskprzedgórskich,wypełnionychosadamiwęglonośnymigórnegokarbonu
(m.in.ZagłębieSaary,ZagłębieRuhry,ZagłębieGórnośląskie).Odrębnestrefywyróżnia
sięwobrębiestrukturwaryscyjskichnaobszarzePółwyspuIberyjskiegoiFrancji(ryc.5).
Należywtymmiejscuzaznaczyć,żestrukturywaryscyjskieGórŚwiętokrzy-
skichniemającharakteruorogenicznego.Powstałynaobniżonymfragmenciekratonu
wschodnioeuropejskiegowwynikuruchówsynorogenicznych,będącychoddźwiękiem
procesóworogenicznychzachodzącychnazewnątrzkratonu.Jesttomożliwe,gdyżna-
prężeniatektonicznebiorącepocząteknaobszarzeorogenicznymmogąbyćprzenoszo-
nenaodległośćnawet1000km.
Począwszyodpermunazrównanychwwynikuerozjiidenudacjistrukturachher-
cyńskichiczęściowokaledońskichzaczęłyosadzaćsiępłytkomorskielublądoweosady
okruchowe,węglanoweisolnepermsko-mezozoiczneikenozoiczne,tworzącpokrywę
platformypaleozoicznejEuropyZachodniejiŚrodkowej.Późniejszeruchytektoniczne
powodowaływypiętrzenieniektórychczęściplatformy,anastępującapotymerozja
doprowadziładoodsłonięciahercyńskichikaledońskichstrukturwpostacimasywów,
międzyktórymiznajdująsięnieckiwypełnioneosadamipermu,mezozoikuikenozoiku
(m.in.akwitańska,anglo-paryska,basenpolsko-niemiecki).
19
