Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
38
RozdziałI.Rywalizacjamocarstwwujęciugeopolitycznym
Postrzeganierzeczywistościzperspektywysiłypozwalarozumiećproces
rywalizacjiwstosunkachmiędzynarodowychitoniezależnieodepoki.
Wydajesię,żetakżewprzyszłościbędzieonajednymznajistotniejszych
czynnikówkształtującychrelacjemiędzypaństwami.
2.Istotageopolityki
Państwadziałającnaareniemiędzynarodowejwchodząwrelacjezin-
nymiośrodkamisiły.Relacjetemogąpolegaćnaprocesachrywalizacji
iwspółpracy.Przyjmujączałożenie,żepozycjawukładziesiłjestpochod-
nąprocesówrywalizacjizinnymi,należałobywskazaćnajejuwarunko-
waniaiprzejawy.Złożonośćmechanizmów,którejątworząprowadzido
pojęciarywalizacjigeopolitycznej.Zasadnezatemwtymmiejscustajesię
wyjaśnienieistotyipojęciageopolityki.
Znaczenieterminungeopolityka”niejestjednorodneinosiwsobie
znamionapodobieństwadogeografiipolitycznej.Występowanie,niekie-
dyrównoległetychpojęć,częstowpływanatworzeniesięchaosutermi-
nologicznego.Dlauporządkowaniatreścipominiętoaspekthistoryczny
iskoncentrowanosięgłównienanajważniejszychwłaściwościachgeopoli-
tyki.Niemniej,przedzdefiniowaniemgeopolitykinależywyjaśnićtermin
ngeografiapolityczna”
,którepojawiłosięchronologiczniejakopierwsze51.
Pierwszytrzonnazwyngeografiapolityczna”sugeruje,żetadyscypli-
nastanowijednązsubdyscyplingeografiiijestjednocześniepowiązana
51Początkówpojęciangeografiipolitycznej”upatrujesięufrancuskiegofizjokraty
AnneRobertaTurgotaorazpruskiegofilozofaImmanuelaKanta.Jakoterminobejmu-
jącyoddzielnądyscyplinęnauki,ngeografiępolityczną”użytoporazpierwszywpracy
zatytułowanejPolitischeGeographiew1897r.przezprofesoraUniwersytetuLipskiego
FriedrichaRatzla.F
.Ratzeljestuważanyrównieżzajednegozpierwszychbadaczy,którzy
głosilifatalistycznywpływgeografiinażyciespołeczne.Ponadto,byłonrównieżpopu-
laryzatorempojęciaLebensraum,tegosamego,któreodegrałoogromnąrolęwekspan-
sjiterytorialnejNiemiec.Zuwaginawyrazistośćideterminizmmechanistyczny,sama
koncepcjadodziśbudzikrytykęizastrzeżenia.J.Barbag,Geografapolitycznaogólna,
Warszawa1987,s.7-8.
