Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Tabela103
Przejawypoczuciaintegralnościorazpoczuciarozpaczywokresiepóźnejdo-
rosłości0[Źródło:BrzezińskaA,HejmanowskiSz.Okrespóźnejdorosłości,czylijakrozpoznać
ryzykoijakpomagać?W:BrzezińskaA.(red.).Psychologiczneportretyczłowieka.Praktyczna
psychologiarozwojowa.GdańskieWydawnictwoPsychologiczne,Gdańsk2005:623–664]
Przejawypoczuciaintegralności
•poczuciewewnętrznejspójności,ładu
iharmonii
•życzliwe,pełnetroskiiakceptacjiod-
noszeniesiędoinnychosób,wysokie
poczuciewłasnejwartości
•zadowoleniezobecnegożycia,ztego,
coniesiekażdynowydzień
•pozytywnybilanswłasnegoprzeszłego
życia
•pogodzeniesięzfaktemnieuchronno-
ściśmierci
•otwartośćnainnowacje,ciekawość
wobecświata,zainteresowanienowin-
kamiitechnicznymiudogodnieniami
•chęćdzieleniasięwłasnymiprzemy-
śleniamiidoświadczeniemzosobami
młodszymi,wtymzpokoleniem
własnychdzieciiwnuków
•gotowośćdokontaktuzosobami
wróżnymwieku,dążeniedokontaktu
zosobamimłodszymi
Przejawypoczuciarozpaczy
•poczuciechaosu,przypadkowościidoraźności
wszelkichzdarzeń
•pogardliwystosunekwobecinnychiwobec
samegosiebie,niskiepoczuciewłasnejwartości
•niezadowoleniezżycia,dużykrytycyzmwobec
rzeczywistości,tendencjadonarzekaniaizrzę-
dliwości
•poczucieniespełnienia,poczuciefaskaodnie-
sionegowżyciu
•dojmującylękprzedśmiercią,rozpacz,unikanie
rozmówotym
•niewiarawto,żewartopodejmowaćpróby
dokonaniaistotnychzmianwswoimżyciu,
przekonanie,żezostałojużzbytmałoczasu,
byzaczynaćcokolwiekodnowa
•poczuciewinywkontakciezdziećmiiwnuka-
mi,przekonanie,żejestsięzbytabsorbującym
dlainnych,iograniczanielubunikaniekontaktu
znimi
•preferowaniekontaktówzosobamiwswoim
wieku,unikaniekontaktówzosobamimłodszymi
Wydarzeniemprzeżywanymboleśniejestśmierćwspółmałżonkaorazprzyjaciół
wtymsamymwiekucoosoba,któradoświadczautraty.Czasemspadanastarych
ludzicioswpostaciśmierciwłasnychdzieciczywnuków.Wartopodkreślić,że
utrzymywaniestałychkontaktówzprzyjaciółmizwłasnegopokoleniatoniezwy-
kleistotnyelementsieciwsparciaemocjonalnegowtymwieku.Bliskierelacje
wewnątrzgrupyrówieśniczejzdająsięmiećwiększeznaczeniedlapoczuciaza-
dowoleniazżycianiżdobrekontaktyzktórymśzwłasnychdzieci.
Kolejneźródłoobciążeńjestkonsekwencjądoświadczaniajednocześnieutraty
zajęcia(pracyiźródładochodów),osóbnajbliższychizdrowia.Chodzituoutra-
tępoczucia,żejestsięprzydatnymorazżesięmawśródnajbliższychznaczącą
pozycję,będącą„wypadkową”przydatnościwróżnychsytuacjachżyciowych.
Poczucie,októrymtumowa,wynikazfaktu,żejestsiępoprostumniejsprawnym
zarównowsensiepsychicznym,jakifizycznym,awięcmniejzdolnymdotrosz-
czeniasięoinnychisprawowaniaopiekinadnimiwsposóbcharakterystyczny
dlawcześniejszychstadiówdorosłości.Istotneznaczeniemarównieżfakt,że
własnedziecisąjużdojrzałymi,wpełniautonomicznymiosobamiiniewymaga-
jątychprzejawówopieki,którebyłyimtakpotrzebnewcześniej.
37