Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Tłohistoryczne
BłyskawicznezwycięstwoAdolfaHitleranadPolskąwewrześniu1939rokuspowo-
dawnaplanowałusunięcieztychobszarówPolakówiŻydówizastąpienieichniemiecki-
dowało,żeNiemcyprzejęlikontrolęnadterytoriumzamieszkałymprzez20mi-
lionówludzi,wtym17milionówPolakówi675tysięcyNiemców.Führerjużod
miosadnikami.WokupowanejPolsce,azwłaszczanaterytoriachwcielonychdoRzeszy,
rozpętanoniepohamowanyterror
.PozostałeziemiezajęteprzezWehrmacht
2
zamiesz-
kiwałookoło11milionówludzi.Zostałyonepodzielonenacztery,apóźniejpięćdys-
tryktów:lubelski,warszawski,krakowski,radomskiigalicyjski(od1941roku).Weszły
onewskładtworu,którynazwano„GeneralnymGubernatorstwemdlaOkupowanych
ZiemPolskich”,cow1940rokuskróconodoformy„GeneralneGubernatorstwo”
.
Tenwielkiobszarsłużyłjakomiejscezsyłkidlawszystkich,którzyzostaliuznanizaele-
mentniepożądanylubwrogipaństwuniemieckiemu.Tutajwłaśniedeportowanotysiące
PolakówiŻydów.
Wpierwszychzimowychmiesiącach1940rokuwładzeniemieckiewypędziłydo
przeludnionegojużGeneralnegoGubernatorstwatysiącebezdomnychipozbawionych
środkówdożycialudzi.NaichmiejscenaprzyłączonedoRzeszyterenyWielkopolski,
Pomorza,Kujaw,ŚląskaiMazowszaprzybyłytysiąceetnicznychNiemców,którymnależało
zapewnićodpowiedniewarunkizamieszkania.Skalaprzesiedleńbyłaogromnaiprowadzo-
nawbardzochaotycznysposób.
Podkoniecstyczniaolbrzymieproblemy,jakiespowodowałypróbyjednoczesnego
przesiedlaniaPolaków,ŻydówietnicznychNiemców,stałysięprawdziwymkoszmarem
administracyjnymiabygorozwiązać,postanowiono,żewszyscyŻydzimajązamiesz-
kaćwgettach.PierwszegettopowstałowPiotrkowieTrybunalskimjuż8października
1939roku3,zaledwiekilkadnipoklęscePolski.Dwamiesiącepóźniejpowołanodożycia
kolejne,wTuliszkowie.Niemcyzorientowalisię,iżgettanietylkoułatwiająprowadzenie
programuprzesiedleń,alebędąteżsposobemnaczasowerozwiązanieproblemużydow-
skiego.NaziścinienawidziliŻydówiobawialisięich,wierzącteż,żesąnosicielamilicznych
chorób,szczególnieŻydzizEuropyWschodniej.Izolowanieichwgettachuznanowięcza
wyjątkowopraktycznerozwiązanie.PlanyterealizowanowcałymGeneralnymGuberna-
torstwie,czegoefektembyłopowstanierozległejsiecigett.Równieżpozagettaminaziści
kontynuowaliwtymczasieswojąbrutalnąpolitykętakżewobecludnościnieżydowskiej.
2Trzebapamiętać,żewschodniekresyIIRPzokoło13milionamiludnościopanowałasowiecka
ArmiaCzerwona–przyp.red.
3Wpolskiejhistoriografiiprzyjętodatę5października1939.Za:K.Urzędowski:Przyczynek
dohistoriigettawPiotrkowieTrybunalskim,[w:]BiuletynOkręgowejKomisjiBadaniaZbrodniHitlerowskich
wŁodzi,tomII,Łódź:InstytutPamięciNarodowej,1990,s.35–48–przyp.red.
11
