Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Zchaosukuporządkowi
25
tak,żeukładzachowującysięwsposóbregularnyipozostają-
cywstanierównowagi,wkraczającnastępniewstanchaotycz-
ny,traciswewłasnościirozpływasięwjakimśnieokreślonym
tle.Fazachaotycznapoprzedzaraczejwyłonieniesięnowejfor-
myporządku,nowychwłasnościlubnowychukładów.Bada-
nianadsamoorganizacjąwchemiizdająsięświadczyćotym,
żepowstawanieuporządkowanychstrukturczasowych(zegary
chemiczne)lubprzestrzennychbezpośredniowiążesięzwystę-
powaniemnieliniowości.Związektenniemożebyć,rzeczjas-
na,prostyanijednoznaczny,jakotymświadcząchoćbykon-
cepcjespodznaku„sztucznegożycia”,sytuującesięnapograni-
czubiologiiimatematyki.ChrisLangtonwswojejteorii„skraju
chaosu”twierdziłnaprzykład,iżformiezłożonościwłaściwej
organizmomżywymodpowiadaraczejklasaautomatówsytu-
ującychsięmiędzyautomatamiokresowymiichaotycznymi12.
Takczyinaczej,„chaos”odkrywanyprzeznaukęzpewnością
posiadaówrysgenetyczny,konstytutywnydlaDeleuzjańskiej
wykładnitegopojęcia13.Byćmożedlasamychnaukowców,zaj-
mującychsięteoriąchaosu,niejesttocechanajważniejsza,ale
teżnieoprosteprzenoszenieterminologiinaukowejdofilozo-
fiichodziautorowiRóżnicyipowtórzenia.Filozoficznepojęcie
chaosuniemusisiępokrywaćzmatematycznądefinicją,stano-
winatomiastwjakiejśmierzeefektinspiracjitymiustaleniami
naukowymi,którekorespondujązpolemproblemowym,otacza-
jącymowopojęcie.Takimpolemproblemowym,wktórewpisu-
jesię„chaos”wrozumieniuDeleuze,a,jestwłaśnieproblematy-
kagenezy14.
12StevenLevy,Artificiallife.TheQuestforaNewCreation,Pantheon
Books,NewYork1992,s.109–111.
13Por.też:MichałTempczyk,Teoriachaosuafilozofia,WydawnictwoCiS,
Warszawa1998(zwłaszczarozdziały16i20).
14Dlategoteżkażdafilozoficznakrytykategostanowiska,któraniebierze
poduwagęwyżejzarysowanegokontekstu,zkoniecznościchybiacelu.Można
sięotymprzekonać,czytającpierwsząpolskąksiążkęoDeleuzie,którapoświę-
conajestwłaśnie„przyrodoznawczo-epistemologicznymaspektom”filozofii
różnicy.(KrzysztofKościuszko,Chaosiwiedza.Przyrodoznawczo-epistemo-
logicznyaspektfilozofiiróżnicyDeleuze’a,WydawnictwoUniwersytetuWar-
