Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Teorieglobalizacjijakoprzykładbrakujednoznacznościwspółczesnychprocesówzmiany
Zakończenie
Wpowyższymartykuleświadomie,zewzględunajegoobjętość,zrezygnowanozomó-
wieniawieluważnychteoriiglobalizacji,np.koncepcjipostmodernizacyjnych:teorii
neomodernizacjiEdwardaA.Tiryakina,teoriipostmodernizacjiJeffreyaAlexsandra,
kulturalistyczniezorientowanejteoriisystemuświatowegoJonathanaFriedmana,póź-
nejnowoczesnościDavidaHarveya,zdezorganizowanegokapitalizmuScottaLasha
iJohnaUrry,egoczykoncepcjiMike,aFeatherstonepodkreślającejczynnikikulturowe
jakopodstawoweczynnikideterminująceglobalizację.
Nieomówionoteżistotnychproblemówzwiązanychznaturąwspółczesnychpro-
cesówglobalizacjiwkontekściebudowyteoriispołecznej.Próbujejeuporządkować
AndrzejW.Jabłoński,wedługktóregoniewiadomodokońca,jakicharakterma
współczesnaglobalizacja.Czyjestonahistorycznymprzełomem?Czyteżkontynuacją
teoriimodernizacji?Współczesnekoncepcje,takżetewymienioneprzeznas,niedają
jednoznacznejizadowalającejodpowiedzi.„Dyskutujesięproblem,czyobecnagloba-
lizacjajestosiągniętymstanemczyprocesem,czypojęcietooznaczaprzełom,nową
epokęwhistorii,czyraczejjesttojakaśkolejnafazaprocesurozwojuspołeczno-eko-
nomicznego,którytrwaodwielustuleciiprzebiegazróżnymnasileniemwróżnych
okresach”99.
Innyproblemdotyczy„stanuzawartości”obecnejteoriiglobalizacji.Czynaprzy-
kładteoriawyjaśniawszystkiezjawiska,czyprzednaukądopierowyłaniasiępotrzeba
przedstawieniawyczerpującejwizjizmian.Womawianychwyżejteoriachtenproblem
ciąglesiępojawiałalboteoriaświadomiepomijałajakiśistotnyfragmentrzeczywisto-
ści,byłazbytszczegółowa,albodążącdozupełności,gubiłanieświadomie(?)inny.
Uwzględniającfakt,żeglobalizacjatrwa,codoczegoniemawątpliwości,tozadanie
budowyostatecznejwersjiteoriiglobalizacjijestdopierodalekoprzednami.„Świat
wszedłwfazęglobalnychprzekształceń,którychkonsekwencjiniejesteśmywsta-
niedokońcaprzewidzieć.Przyszłośćniebędzieprostąkontynuacjądniadzisiejsze-
go,aobecnezmianystanowiądopieropoczątekdalszychprzełomówocharakterze
jakościowym”100.
Kolejneważnepytaniezwiązanezteoriąglobalizacji,naktóreodpowiedźprzy-
niesieprzyszłość,dotyczytego,czymamydoczynieniazteoriąsocjologicznączy
zkolejnymi,nowymiideologiami.Częstopodkreślaliśmywanalizowanychkoncep-
cjachichideologicznycharakter.Pytaniejest„naturyogólnej,dotyczypolitycznejiak-
sjologicznejnaturyprocesuglobalizacji.Czyjesttoobiektywnyprocesprzebiegający
podwpływemczynnikówendogennych,takichjakrozwójtechnologii(determinizm
technologiczny,logikarozwojukapitalizmu,technokapitalizm)czyrezultatracjonal-
nychstrategiinajsilniejszychaktorówgospodarczychipolitycznych,którzynadająmu
kierunekitempo,widzącwglobalizacjimożliwościekspansjiekonomicznejizwięk-
szaniazysków(problemaktywnychipasywnychuczestnikówglobalizacji)”101.
99A.W.Jabłoński,dz.cyt.
100E.Wnuk-Lipiński,Świat...,s.7.
101A.W.Jabłoński,dz.cyt.
47
