Зміст книги
перейти до управління читачемперейти до навігаціїперейти до деталей бронюванняперейти до зупинок
BarbaraKrauz-Mozer,PiotrBorowiec
wyjątkowozróżnicowanychiwielopłaszczyznowychzagadnień.Tworzytosytuację,
wktórejmamydoczynieniazeswoistymrozproszeniemwiedzyoglobalizacjiize
znacznymzróżnicowaniemjejwartościpoznawczej.
Mimowszelkichułomnościizastrzeżeń,wyrażenie„globalizacja”nadalpozostaje
wobieguirównieczęstojestwykorzystywanewjęzykupotocznym,jakinaukowym.
Częstotliwość,zjakąjeststosowane,potwierdzajegoprzydatność–bezniegoanaliza
współczesnegoświatabyłabyniemożliwa.Zdarzasięjednak,żebywanadużywane.
Widaćtoszczególniedobitnienapółkachwksięgarniach,gdzietomyrozprawnauko-
wychpoświęconesąanaliziewybranychaspektówglobalizacji.Wlicznychopracowa-
niachfenomenowiglobalizacjiprzypisujesięwłaściwościwszechogarniające,obejmu-
jesiętąnazwąniemalwszystkienowe,rozwijającesięzjawiskawskaliplanetarnej4.
Bywateżczęsto,żeanalizowanymterminemtytułujesięolbrzymiąmasęksiążek,
podczasgdyfaktycznieichzawartośćmawątpliwyzwiązekzglobalizacją.
Nieistniejejedensposóbrozumieniaterminuglobalizacja5,opisujeonbowiemzja-
wiskazłożone,któresąwielowymiarowym,wieloaspektowymiwielopoziomowym
procesem.Brakjednomyślnościwzakresiepodstawowychwyznacznikówglobaliza-
cjiwynikazogromnegozróżnicowaniarealiówświataspołecznegoijegozłożono-
ści;wtychokolicznościachtrudnooczekiwać,abydefinicjaobejmowaławszystkie
możliweaspektyzjawiska,doktóregosięodnosi.Tymbardziej,żeglobalizacjęczęsto
postrzegasięjakoprocesocharakterzemakrospołecznym,któregojesteśmyświad-
kamiiwspółuczestnikami,podobnywswoimfundamentalnymwpływienaludzido
wcześniejszychprocesów,naprzykład:industrializacji,urbanizacjiczysekularyzacji6.
Wiedzaotymprzebiegającymwzaskakującymtempieprocesieniezmiernieszybko
ulegafalsyfikacji,następujedezaktualizacjadanychstatystycznych,awmiejscesta-
rychpojawiająsięnowe,budzącezainteresowaniebadaczy,zjawiskaiprocesy.
Wszechobecnośćtegoterminugenerujetakżespecyficznyniepokójspołeczny;zja-
wiskotozjednejstronybudzitrwogę,anawetprzerażenie,zdrugiej–rozbudzana-
dziejęnalepszyświat.Ludzieposługująsięnimdlawyrażeniawłasnejprojekcjiświata,
wktórymżyją,przezconadająsubiektywnątreśćtemuterminowiorazobserwowanym
zmianom.Wrezultacie„globalizacja”jestterminemniekontrolowanieobszernym,po-
zbawionymprecyzjiidokładności.Niejesttoniczymzaskakującym,ponieważtakie
wątpliwościbudziwiększośćterminówipojęćjęzykanaukspołecznych(politycznych),
przezcołatwostająsięprzedmiotemlicznychizaciętychsporów7.Wydajesięwszakże,
żejednaintuicjazwiązanazużyciemtegowyrażeniajestpowszechnieakceptowana;
otóżistniejezgodacodotego,żesłużyonodoopisunajważniejszychzjawiskzacho-
dzącychwewspółczesnymświecie,którewróżnysposóbdotycząkażdegoczłowieka
iświadcząogwałtownym„przyspieszeniunaszychczasów”.
4B.Rychłowski,Globalizacjaijejskutkigeopolityczne[w:]M.Dobroczyński(red.),Europa
Wschodniawobliczuintegracjiiglobalizacji,Warszawa2001,s.52.
5Przegląddefinicjiterminu„globalizacja”przynosząprace:K.Gilarek,dz.cyt.,s.39–46;M.Pie-
traś,Istotaizakresprocesówglobalizacji,„SprawyMiędzynarodowe”2002,nr2,s.5–34;P.Dic-
ken,GlobalShift.TransformingtheWorldEconomy,NewYork–London1998,s.3–6.
6B.Misztal,Teoriasocjologicznaapraktykaspołeczna,Kraków2000,s.145.
7B.Fischer,GlobalisationandtheCompetitivnessBlocsofRegional,„Intereconomics”1988,nr4,
s.164–165.
8
