Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PolitykazagranicznaStanówZjednoczonychAmerykiwwybranychkoncepcjach…
19
DrogęStanówZjednoczonychdosupermocarstwowościutorowałoogło-
szeniew1776rokuDeklaracjiNiepodległości10,którastałasięasumptemdo
podjęciawalkizbrojnejosuwerenność.Wyzwoleniespoddominacjibrytyj-
skiejutrwaliłoAmerykanówwprzekonaniuosłusznościpodjętegokursu,jak
równieżpogłębiłopoczuciewyjątkowości.PotwierdziłorównieżtezęOjców
ZałożycieliopotędzeStanówZjednoczonych.ProcesscalaniaMłodejRepu-
blikiokupionykrwiąwieluAmerykanówdoprowadziłdopowstaniaStanów
Zjednoczonych,choćniezabliźniłpodziałówpowstałychmiędzyPółnocą
aPołudniem.
DynamicznierozwijającesięUSA,przedewszystkimdziękinapływowi
zdeterminowanychimigrantów,wkrótcezkrajutypoworolniczegoprzekształ-
ciłysięwpotęgęprzemysłową,którałakomiezaczęłaspoglądaćnapaństwa
AmerykiŁacińskiej.
W1823rokuStanyZjednoczoneogłosiłydoktrynęMonroe,określa-
jącązasadymiędzynarodowejaktywnościwzachodniejhemisferze.Zgodnie
zjejpostanowieniamiuznano,żewszelkieprzejawyeuropejskiejingerencji
wzachodniejhemisferzebędątraktowanejakonaruszeniepokojuibezpie-
czeństwaUSA11.DoktrynaMonroewyraźnieokreślałagraniceoddziaływania
tworzącejsięwówczasamerykańskiejpotęgi.StrategiatautorowałaStanom
ZjednoczonymdrogędoekspansjiPółkuliZachodniej,jakrównieżnawiązania
stosunkówhandlowychzpaństwamiazjatyckimi,jaknp.zJaponią.Według
H.KissingerapodparasolemdoktrynyMonroeAmerykaosiągałacele,których
niepowstydziłbysiężadenmonarchaeuropejski-rozszerzałahandeliwpływy,
przyłączałaterytoria,(ł)przekształcaławielkiemocarstwobezkonieczności
stosowaniasiły12.OdmomentuwejściawżyciedoktrynyMonroemożemy
mówićoUSAwkontekściemocarstwaregionalnego.Prężnyrozwójgospo-
darczyipołożeniegeograficzneStanówZjednoczonychsprzyjałorozwojowi
kontaktówhandlowych,cooczywiścieprzedkładałosięnabogaceniepaństwa.
KamieniemmilowymwbudowaniusupermocarstwowejpozycjiSta-
nówZjednoczonychbył,paradoksalnie,wybuchIorazIIwojnyświatowej.
ToczącesiępozagranicamiUSAkonfliktytotalnedoprowadziłydozmiany
układusiłwprzestrzenimiędzynarodowej,nakorzyśćStanówZjednoczonych.
USAzdwóchwojenświatowychwychodząjakozwycięzca.WwynikuIwojny
światowejStanyZjednoczonestałysięnajbogatszympaństwemświata13.Przy-
czyntegostanunależyszukaćm.in.wdynamicznierozwijającejsięamerykań-
skiejgospodarcejeszczeprzedwybuchemIwojnyświatowej.W1900roku
10TekstDeklaracjiNiepodległościzob.:http://www.ushistory.org/declaration/document/
(odczyt:styczeń2017).
11C.V
.Crabb,TheDoctrinesofAmericanForeignPolicy,tł.D.Milczarek,InstytutBadania
WspółczesnychProblemówKapitalizmu,Warszawa1984,s.18–19.
12H.Kissinger,Dyplomacja,WydawnictwoPhilipWilson,Warszawa2009,s.37.
13J.Garrison,Amerykajakoimperium.Przywódcyświataczybandyckapotęga,dz.cyt.,s.74.
