Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WPROWADZENIE
19
dzajównamiętności,wceluwywołaniaefektukatartycznego10.Taki
celprzyświecałrównieżtwórcomdrammapermusica-gatunku
zpoczątkucałkowicieniszowegoieksperymentalnego.Zadaniem
opery-odrodzonejtragediiantycznej-miałobyćwłaśniepobu-
dzanieafektów.
Opowiadaotymfenomeniemiędzyinnymimitorficki.Tonie
przypadek,żepierwszeoperypowstająceuproguXVIIwiekuporu-
szałyczęstotematykęorficką:poczynającjużoddwóchpierwszych
zachowanychdrammipermusicaJacopoPeriegoiGiuliaCaccinie-
godotegosamegolibrettaL
)EuridiceOttaviaRinucciniego(1600),
przezsławnąFavolad)OrfeoClaudiaMonteverdiegowystawioną
wMantuiw1607roku,Lamorted)OrfeoStefanaLandiego(1619),aż
poOrfeoLuigiegoRossiego(1647).Tematorfickiniestraciłzresztą
napopularnościprzezcałyXVIIiXVIIIwiek,azmuzykiwłoskiej
ifrancuskiejprzeniknąłteżdomuzykikrajówniemieckojęzycznych,
oczymświadcząmiędzyinnymidziełaJohannaFuxa,GeorgaPhi-
lippaTelemanna,CarlaHeinrichaGraunaczyJosephaHaydna(by
poprzestaćjedynienagłośniejszychnazwiskach).MitoOrfeuszu
jestotyleistotny,żeopowiadaoafektywnymoddziaływaniumu-
zyki,którejesttakpotężne,żemarealnąmockształtowaniarzeczy-
wistości.Wtymsensiemożemypowiedzieć,żeoperaotematyce
orfejskiejtowgruncierzeczydziełoautotematyczne-zdającespra-
węzafektotwórczejpotęgimuzykiijejsamejjakosiłysprawczej,
oddziałującejwświecieludziinatury.
Bardzoszybkojednak,bojużwlatachtrzydziestychXVIIwie-
ku,operastałasięgatunkiemwpełnipopularnym,azjejawangar-
dowychzałożeńniewieleprzetrwało.PrzeniesionadoWenecji,ów-
czesnejmuzycznejpotęgiPółwyspuApenińskiego(wczymniemały
udziałmiałwybitnykompozytoriteoretyk,ClaudioMonteverdi,
żywozainteresowanydokonaniamiCameraty),zyskałaniemalna-
tychmiastrangęsztukirozrywkowej,amonotonnyitrudnywod-
biorzestilerappresentativozastąpiłomelodyjnebelcanto-piękny
10Por.naprzykładH.-T.Lehmann,ApproachestotheTragic;Teatre/Experience
andtheTragic,w:idem,TragedyandDramaticTeatre,transl.E.Butler,New
York2016,s.53-54,121-166.
