Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
WSTĘP
estetycy,copewienczasmówiąoniokryzysielubzmierzchuswejdys-
cypliny.
Dośćpopularnejestnp.przeświadczenie,żeestetykanależydonaj-
bardziejperyferyjnychdyscyplinfilozoficznych,niepodejmujebowiem
zasadniczychproblemówfilozofii(Ñżerujennaustaleniachinnychważ-
niejszychdyscyplinfilozoficznychtakichjak:epistemologia,ontologia,
metodologiaorazfilozofiakulturyijęzyka)iuprawianajestwsposóbana-
chroniczny,właściwyspekulatywnejfilozofiiXXw.Inaczejzresztąrze-
komobyćniemoże,bokwestiepięknaorazwartości,przeżyćioceneste-
tycznychniepoddająsięrzetelnej,obiektywnejanalizie.Dociekania
estetycznemusząmiećwięcwsposóbnieuchronnysubiektywnyispeku-
latywnycharakter.Zjawiskaestetycznebowiemtokrólestwogustu,awtej
dziedzinie,jaksądzisiędośćpowszechnie,żadnenaukoweanalizyiusta-
lenianiesąanimożliwe,anipotrzebne.Niemożliwajestrównieżżadna
rzeczowaisensownadyskusja,bosądówgustuniemożnaanidowodzić,
anikwestionować(degustibusnonestdisputandum),wpraktyceżyciowej
bowiemnietosiępodoba,cojestpiękne,leczodwrotnie,pięknejestto,co
siępodoba.
Tesceptyczneikrytyczneopinieoestetycesąniestetyczęściowo
uzasadnionezarównoprzezhistoriędotychczasowejestetyki(właściwejej
byłykoncentracjezainteresowańbadawczychprzedewszystkimnapięk-
nieiinnychzjawiskachestetycznychorazambicjenormatywnewobec
sztuki),jakteżprzezfaktycznąrozbieżnośćoceniupodobańestetycznych.
Obiekcjeteprzestająbyć,moimzdaniem,aktualnewkonfrontacji
zgłównyminurtamiestetykinajnowszej.
Tradycyjnaestetykafilozoficznabyłakrytykowanabardzoostroza
spekulatywizm,mętnośćinormatywnośćprzedewszystkimnagruncie
anglosaskiejfilozofiianalityczno-lingwistycznejwlatachpięćdziesiątych
isześćdziesiątychXXw.Tainspirowanagłównieprzezpismapóźnego
Wittgensteina(PhilosophicalInvestigations)krytykabyławznacznejmie-
rzeuzasadniona,niedoprowadziłajednakwcaledoÑśmiercinestetyki.
Wręczprzeciwnienawet,nastąpiłabowiemjejswoistanobilitacjaiodro-
dzenie.Estetykawspółczesnauprawiananiejakofilozofiapiękna,lecz
jakofilozofiasztuki,stałasięprzedmiotemzainteresowaniawieluwybit-
nychfilozofówXXw.(T.W.Adorno,A.Danto,J.Derrida,J.Dewey,
M.G.Gadamer,N.Goodman,J.Habermas,R.Ingarden,J.F.Lyotard,
