Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
I.Pierwszafazamarksizmusowieckiego.Początkistalinizmu
postępemzasady,którależałaupodstawnowegoustroju:zasady,żądającej
doszczętnegowytrzebieniawspołeczeństwiewszelkichformżycia-
wgospodarce,polityceikulturze-któreniesąnarzuconeiopanowane
przezpaństwo.
CodopolitykiKominternu(którystopniowowciągukilkulatprze-
obrażałsięwinstrumentsowieckiejpolitykizagranicznejisowieckiego
wywiadu)toistotniepolitykataprzechodziłaróżnekolejeizygzakiwzależ-
nościodoceny-trafnejczynietrafnej-sytuacjimiędzynarodowej.Zmiany
tewszelakoniemiałynicwspólnegozDlewicowym”czyDprawicowym”
nastawieniem,awzględyideologiczneczydoktrynalneniegraływnich
żadnejroli.Byłobyrzecząbezprzedmiotowąstawiaćpytanie,czytakielub
inneposunięcie-naprzykładsojuszzCzangKaj-szekiem,udziałwwojnie
domowejwHiszpanii,rzeźkomunistówpolskich,paktzHitleremitd.-
byłoDmarksistowskie”alboDniemarksistowskie”,Dlewicowe”alboDprawi-
cowe”.Wszystkietesprawymogąbyćrozważanezpunktuwidzeniaumac-
nianiapaństwasowieckiegoirozszerzaniajegowpływów,leczjakiekolwiek
ideologiczneusprawiedliwienianaichrzeczbyłyadhocprodukowane,nie
matoznaczeniadlahistoriiideologii;mogątylkosłużyćzaprzykładjej
doskonałejdegradacjidorolibiernegoinstrumentuwuświęcaniuaktual-
nejpolityki.
WsumiezatemhistoriępoleninowskiejRosjimożnapodzielićnatrzy
etapy.Pierwszyciągniesiędo1929roku:jesttookresNEP-u,wktórym
istniejeznacznaswobodahandlu,życiepolitycznenieistniejejużpoza
partią,alewsamymkierownictwiepartyjnymzachodząjeszczerealne
rozbieżnościispory,kulturaznajdujesiępodkontrolą,alejeszczedopusz-
czalnesądyskusjeirozmaiteprądywramachmarksizmuiwramachposłu-
szeństwawładzy,jeszczemożnasięspieraćoto,cojestalboniejest
Dautentycznym”marksizmem,jedynowładztwoniejestustanowione,
aznacznaczęśćsowieckiegospołeczeństwa(mianowiciechłopiorazwszel-
kiegotypunepmani)niejestcałkowiciezależnaekonomicznieodpaństwa.
Drugiokresciągniesięodroku1930dośmierciStalina;charakteryzujego
niemalpełnalikwidacjaspołeczeństwacywilnego,zniszczenieresztek
kulturyniezależnejodkażdorazowychukazówwładzy,ostatecznakatechi-
zacjaideologiiifilozofii,jednoosobowatyrania.Postalinowskiokresma
własneosobliwości,którewypadnierozważyćosobno.Ktozbolszewickich
liderówmafaktycznyudziałwewładzy-jesttorzeczbezwiększego
znaczenia.Dlatrockistów-idlasamegoTrockiego,rzeczjasna-odsunię-
cieTrockiegoodwładzybyłoprzełomowymmomentemwhistorii.
