Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
5.BuchariniideologiaNEP-u.Spórekonomicznylatdwudziestych
43
cji.Stalinnigdysięniezapędzałzbytdalekowdyskusjach,alewidoczne
było,żedo1928rokuniebyłoróżnicwpolitycegospodarczejmiędzynim
aBucharinem:StalinpowtarzałtaksamowszystkieLeninowskieprawdy
okoniecznościtrwałegosojuszuzchłopstwemśrednim,taksamoatako-
wałDultralewicowe”hasłaopozycji,jejDrewolucyjneawanturnictwo”
ihorrendalnąideęwewnętrznejkolonizacjikraju.Wpolitycznejiorgani-
zacyjnejwalcezopozycjąbyłgórąnietylkozracjiswojejdominującej
pozycjiwaparacie,aletakżedlatego,żemógłzłatwościąwykazywać,do
jakiegostopniawszyscyopozycjoniścigwałcązasady,zaktóryminiedawno
gardłowali.Niebyło,wrzeczysamej,nicłatwiejszegoniżdowieść,jak
niedawnyjestdemokratyzmTrockiego.Podobnie,gdyZinowiewiTrocki
jęliknućwspólnyspisekprzeciwkosekretarzowi,łatwobyłocytować
wzajemneobelgi,jakimidopierowczorajobrzucalisiędwajwłaśniestrą-
cenioligarchowie(wszakżeZinowiewchciałTrockiegouwięzić,czemusię
Stalinsprzeciwił).Cododemokracjipartyjnej,tonikt,doprawdy,zobec-
nychjejobrońcówniemasięczymchlubićwswojejprzeszłości.Wogól-
nościzaś,jakmówiłStalinnaXVZjeździepartii:DCzytowarzyszom
zopozycjiniewiadomo,żedlanas,dlabolszewików,formalnydemokra-
tyzmtopustydźwięk,arealneinteresypartii-towszystko”(Przemówie-
nie,23XII1925,Dzieła,wyd.polskie,t.7,str.379).NiecopóźniejStalin
dokładniejzdefiniował,naczympolegademokracjawpartii:DWewnątrz-
partyjnademokracjatopodniesienieaktywnościmaspartyjnychiumoc-
nieniejednościpartii,wzmocnienieświadomejproletariackiejdyscypliny
wpartii”(Przemówieniez13IV1926,Dzieła,t.8,str.184).Mimoto
Stalinnieposunąłsiędoformułytaklekkomyślnej,jakDdyktaturapartii”,
przedktórąLenin(apodobnieBucharin)sięniezawahał.Mówił,przeciw-
nie,oDdyktaturzeproletariatupodkierownictwempartii”.OskarżałTroc-
kiego(m.in.naposiedzeniuegzekutywyMiędzynarodówki7XII1926),że
głoszącteorięniemożliwościbudowysocjalizmuwjednymkrajuwzywa
partiędooddaniawładzy.
Historycytrockistowscypodziśdzieńzżalemprzeżuwająwypadkitych
latsnującrozmyślanianadtym,wjakisposóbTrockimógłjednakuniknąć
różnychbłędnychposunięćizpomocątakiejczyinnejkombinacjipoli-
tycznejisojuszuwrócićdowładzy.Niewydajesięwszelako,bykiedykol-
wiekpo1923rokutakamożliwośćrealnieistniała.Trockimógłbyłwpraw-
dzieodpowiedniowcześniejposłużyćsiępublicznieLeninowskim
Dtestamentem”przeciwStalinowi(czegonietylkonieuczynił,alecosobie
późniejsamuniemożliwił,gdyzdezawuowałtekstDtestamentu”ogłoszony
