Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
nr1(22)|2021
RODZIMOWIERSTWO
iwSulistrowicach(2019)orazwszystkieobrzędycyklurocznegozorganizowaneprzezgromadyKałdus
iŻertwazwoj.kujawsko-pomorskiego,atakżeprzeprowadził20wywiadówzczłonkamiróżnych
gromadrodzimowierczychzcałejPolski.Jakdotąd(stannastyczeń2021)zaowocowałotoartykułem
StadoiKupaławpraktykachobrzędowychpolskichrodzimowierców.Orewitalizacjiźródeł
etnografcznychihistorycznychopublikowanymnałamach32.numeruperiodykuEtnolingwistyka
(2020).
Wewspomnianymartykuleprof.Grochowskiskupiasięnaukazaniusposobówwykorzystania-
czyteżswoistejrewitalizacji-materiałuźródłowegoprzezrodzimowiercówcelemkształtowania
ichobrzędowości,przyczymwyróżniłdwazasadniczekierunkidziałania:
a)(re)konstrukcjęprzedchrześcijańskichobrzędówsłowiańskich;
b)(re)poganizacjęchrześcijańskichobrzędówludowych.
Prefiksre-zostałcelowoujętywnawiaszewzględunato,że“uznanieczegośzarekonstrukcjębądź
konstrukcjęmożebyćprzedmiotemdyskusjilubżeproporcjemiędzykonstrukcjąarekonstrukcją
wposzczególnychprzypadkachmogąsiękształtowaćrozmaicie”.Podobnyproblemdotyczy
przedchrześcijańskiejlubchrześcijańskiejgenezyobrzędówludowych,zktórychgarściamiczerpią
rodzimowiercy.
Zaprzykładstrategii(re)konstrukcyjnejposłużyłoOgólnopolskieŚwiętoStado,obchodzone
porazpierwszyw2016roku.Świętotojestewenementemwskalikrajowej,gdyżjakojedyne
macharakterponadwspólnotowyiściągarokroczniekilkaset(średnio250-300)rodzimowierców
itzw.rodzimokulturowcówzcałejPolski.WznowienieobchodówStadapoponadpięciusetlatach
iutworzeniejegoakceptowalnegorytubyłomożliwedziękizestawieniuźródełhistorycznych
(PostyllaŁukaszazWielkiegoKoźminazok.1405-1412ifragmentzKronikJanaDługoszaz1455)
zetnograficznymi(chorwackizwyczajljelje/kraljice)ipoddaniuichburzliwejdyskusji.Geneza
współczesnegoStadazostałaopisanaprzezTomaszaPoświstaRogalińskiegonałamach16.numeru
Gniazda(2016).
Wprzypadkustrategii(re)poganizacjijakoprzykładpodanoKupałę.WprzeciwieństwiedoStada,
rodzimowiercyniebylizmuszenidokonywać(re)konstrukcjiKupały,gdyżrytuałyzwiązane
zprzesileniemletnimzachowałysięfragmentaryczniedoczasówwspółczesnych,awXIX-iXX-
wiecznejetnografiizostałyopisanebardzoszczegółowo.Wieleelementówpierwotnejobrzędowości
mogłowięczostaćwyłowionych,
odsianychzchrześcijańskiegokontekstu,awięcpoddanych
owej(re)poganizacji.
Womawianymartykuleznalazłysiętakżeprzykładyponownejadaptacjitradycyjnychpieśni
(“OjtyJanieSobótkowy”ikolęda“GdyPanJezuswedrzwipuka”)napotrzebykultu
rodzimowierczego.Odsiebiedodam,żesytuacjadotyczącazmiantekstówiichponownego
wykorzystaniajestwśrodowiskustaledyskutowanaidopracowywana,tymsamympodaneprzykłady
mogą(aleniemuszą)byćjużzdezaktualizowane.
Prof.Grochowskiukazałwtymartykule,żedobrzeorientujesięwzawiłościachpanujących
wśrodowiskurodzimowierczym,jegodynamiceiobecnychwnimtendencjach.Faktistnienia
różnicteologicznychibrakdążeniadopowszechnegoujednoliceniawierzeńiobrzędów
5
