Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Filozof-kłusowniknatropiegnuśności
niembożym28.Wpowiązaniuzzakorzenionymwtradycjigreckiegodrama-
tuwątkiemzamroczeniaumysłuiprzygnębienia,wywoływanegonczarną”
substancją(μέλOς)miałotopośrednioinspirowaćArystotelesadołączenia
melancholiiipewnychprzypadłościduchowych29.Owezaburzeniapowią-
zaneztwórczymszaleństwem,dotykającymzwłaszczajednostkiwybitne,
podkreśliwXVwiekutłumaczikomentatordziełPlatonaMarsilioFicino30.
Takwdużymuproszczeniukształtujesiętradycjatraktowaniagnuśności
wkategoriachkosmiczno-przyrodniczo-medycznych,wpowiązaniuzteorią
twórczościigeniuszu.
3.Trzeciąnarracjąjestopowieśćodepresji,czylizjawiskorenaturali-
zacjignuśnościijejponowna(pomelancholii)medykalizacja-terazopar-
tanapodstawachnnaukowych”.Zpewnościązawyraźnyobjawtejzmiany
należyuznaćformułowaneexplicitepostulatywyrugowaniazesłownika
terminunmelancholia”izastąpieniagoodpowiadającympotrzebomnauki,
zwłaszczarozwijającychsiępsychologiiijejpochodnych.PostulujetoJean-
-ÉtienneEsquirol,autorklasycznegoXIX-wiecznegopodręcznikapsychiatrii
Desmaladiesmentales,considéréessouslesrapportsmédical,hygiénique,et
médico-légal,któryzachęcadoużywanianowegookreślenialypémanie(Copę-
taniesmutkiem’)31.Późniejpojawisięjużkategoriandepresji”32,choćwpod-
ręcznikuEmilaKraepelina,autorapojęciandepresjaendogenna”(Textbook
ofPsychiatry,1909-1915),obaterminy-melancholiaidepresja-jeszczesię
uzupełniają33.Trzeciaopowieśćzatemtonowoczesnydyskursmedyczny
opodstawachnaukowych,obardzosilnymrysiedemarkacyjnymnatlepo-
przednich,nprzednaukowych”ujęć.
4.Iwreszcieujęcieostatnie,zarysowanejuższkicowo,zbudowanena
częściowoautonomicznej,aleiniecozawężonejznaczeniowokategorii
28PrzyokazjiPlatonbudujetufałszywąetymologięsłowanwróżbiarstwo”(μOνtιKή),
rzekomopowiązanegowłaśniezszaleństwem/natchnieniem(μOνιKή);zob.Platon,
Fajdros,przeł.L.Regner,Warszawa1993,s.28,przypis27.
29R.Klibansky,E.Panofsky,F.Saxl,Saturnimelancholia…,s.36inast.
30M.Ficino,DeVitalibritres,Venice1489;TreeBookofLife,transl.C.V.Kaske,
J.R.Clark,Tempe1998.
31J.-É.D.Esquirol,Desmaladiesmentales,considéréessouslesrapportsmédical,hy-
giénique,etmédico-légal,Paris1838;za:R.Klibansky,E.Panofsky,F.Saxl,Saturnimel-
ancholia…,s.8.
32Źródłaodnoszeniaterminudepressiondonazywaniaobniżonegonastrojusąjed-
nakstarsze-sięgają1660roku;zob.A.Solomon,Anatomiadepresji.Demonwśrodku
dnia,tłum.J.Bartosik,Poznań2004,s.306.
33Zob.E.Kraepelin,TextbookofPsychiatry(rozdz.Manic-depressiveInsanity),za:
TeNatureofMelancholy.FromAristotletoKristeva,ed.J.Radden,Oxford2000,
s.260inast.
21
