Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
SocjologiiprawawPolsceijejpodstawowezagadnienia
45
nieudzieleniempomocykomuś,czyjeżyciejestwniebezpieczeń-
stwie)sądośćpodobnewróżnychwarstwachigrupachspołecznych,
ztymwszakżezastrzeżeniem,żewrazzewzrostempozycjispołecznej
zwiększasięniecotolerancjadlanaruszycielitychnorm.Ponadto,
prawneimoralnepotępieniazachowańuznawanychzazgruntune-
gatywneczywyraźniepatologicznesąosłabianeprzezhołdowanie
indywidualistycznejorientacjietycznej(wyrażasięonawocenianiu
walorówjednostkiwkontaktach„twarząwtwarz”,niezaśnapodsta-
wieskutkówspołecznych,któretaswympostępowaniemwywołuje)
orazprzezprzejawianiepostawycelowościowej(polegającejnaskłon-
nościdoakceptowaniatychnormireguł,którewdanejsytuacjiuważa
sięzakorzystne).
Następną,obszernągrupązagadnieńwyraźniewyodrębniającąsię
wpolskiejsocjologiiprawajestanalizaczynników,odktórychzależy
efektywneoddziaływanieprawemnastosunkispołeczne.Chodzitu
owszystkieteproblemy,którymnadajesięmianonaukowejpoli-
tykiprawa.ZatwórcętegodziałusocjologiiprawauznajesięLeona
Petrażyckiego.Wswoichlicznychdziełach,azwłaszczaweWstępie
donaukipolitykiprawa(1896–1897),dowodziłon,żeprawopowinno
służyćdoskonaleniuistniejącegoporządkuspołecznego,aponadto
przyczyniaćsiędopostępucałejludzkości51.Dlategoteżnależy—
jegozdaniem—wszechstronniebadać,jakprawodziała,itaksięnim
posługiwać,abyprzybliżaćsiędoideałupowszechnejmiłościmiędzy
ludźmijakonajwyższegodobra.
Podstawowymidyrektywamipolitykiprawasądyrektywyce-
lowościowe,ktorewskazują,jaknależysięposługiwaćśrodkami
prawnymi,abyosiągnąćzamierzoneskutki.„Maksymalistyczna”
politykaprawausiłujeokreślićnietylkośrodkiisposobyoddzia-
ływaniaprawnego,lecztakżespołecznecele,którymmasłużyć
prawodawstwo.Zkolei„minimalistycznej”politykiprawa(rów-
noznacznejzeswoistątechnologiąpoprzezprawo)nieintere-
51Zob.J.Wróblewski:LeonPetrażyckiamoralnośćpostępu,„StudiaPrawno-
-Ekonomiczne”1984,t.33,s.7–22.
