Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
52
SocjologiaprawawPolsceijejpodstawowezagadnienia
Teiinne,wyżejprzedstawione,okolicznościsąprzyczynątego,
żewpreferencjachspołecznychdominująpozasądowesposobydo-
chodzeniasprawiedliwości.„Nadanieprawucharakteruarbitraspo-
łecznychkonfliktówjest—jakpiszeMarekWąsowicz—zadaniem
ogromnietrudnymidługofalowym.Praworealizujesięprzezdzia-
łaniakonkretnychludzi,sędziów,urzędników,posłówisenatorów,
atakżezwykłychobywateli.Zachowaniaichwszystkichskładająsię
naautorytetprawa.Szczególnarolaprzypaśćtutajpowinnasędziom.
Oniwinnistaćsięustamiprawaipókiniebędątaktraktowani,póty
arbitralnafunkcjaprawaciąglebędzieułomna”64.
Krytycznynurtstudiówirefleksjinadprawemzacząłsięcoraz
intensywniejrozwijaćwpolskiejsocjologiiprawanapoczątkulat
osiemdziesiątych.Wlatachdziewięćdziesiątychzdajesięonświad-
czyć,żewyłaniasięwniejnowyparadygmatpodejściadozagadnień
porządkuprawnego.Corazczęściejprawojesttraktowanejakojeden
zgłównych—obokmoralności,religiiiobyczajów—społeczno-
-kulturowychsystemównormatywnych.Badania„prawawspołe-
czeństwie”sąstopniowozastępowanebadaniami„prawawkulturze”.
WyrażonąjeszczewXIXwiekuprzezLeonaPetrażyckiegoideę,
żeprawojestwytworemkulturyizarazemistotnymjejczynnikiem65,
współcześnisocjologowieprawapróbująnasycićempirycznątreś-
cią.Dążąonidotego,abyróżnorodnezjawiskaprawneanalizować
jakodoniosłączęśćkulturowegodziedzictwawspólnotynarodowej.
Wzoryiwartościkulturyokeślająmiędzyinnymi,jakieprawne
powinnościsąnakazaneijakieroszczeniasądozwolone.T
ymsa-
mymwyznaczajągranicęmiędzyprawemintuicyjnym(poczuciem
negopozbawieniawolności.Na100skazanychrecydywistówśrednioroczniewobec
94orzekanotenrodzajkary”(AtlasprzestępczościwPolsce,A.Siemaszko[red.],War-
szawa1994,s.62–63).Od1993do1996r.odsetekrecydywistówwśródogółuskaznych
systematyczniemalałiwkolejnychlatachwynosił:10,2;8,3;7,0;5,0(zob.Atlasprze-
stępczościwPolsce2,A.Siemaszko[red.],Warszawa1999,s.79).
64M.Wąsowicz:ArbiterSupremus,„TygodnikSolidarność”1989,nr14(51),s.3.
65Zob.L.Petrażycki:Wstępdonaukipolitykiprawa,oprac.W
.Leśniewski,Warszawa
1968,s.44.Zob.także:J.Stembrowicz:Prawoikulturaprawna,w:Wybraneproblemy
prawakonstytucyjnego,Lublin1986,s.204–210.
