Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
jestkulturowoispołecznienowawartość.Pozostawiającwpamięciwieluprzed-
stawicieliteoriiwymianywsocjologii,jakGeorgeC.Homans,odwołamysię
wniniejszymartykuledoteoriiPeteraBlau.Przedstawiłondialektycznepodejście
doteoriiwymiany,wktórejefekciepowstająnaciskiintegracyjne,prowadzącedo
pojawieniasięsiłopozycyjnychipotencjalnegokonfliktu.Zinstytucjonalizowana
forma,jakąprzybierawymiana,eksponujedwiejejzasadniczefunkcje:ustalenie
więziprzyjaźniorazustaleniewyższościnadinnymi.
Wymianazatemtozjednejstronyscementowaniestosunkówpomiędzypart-
neramirównorzędnymi,azdrugiejzróżnicowaniestatusu(Blau,2006,s.82).
TobliskośćzkoncepcjąMarcelaMaussa,któryzwracałszczególnąuwagęna
doniosłośćipowszechnośćwymianydarówiusługwspołeczeństwachpierwot-
nych.Owadoniosłośćjestistotnarównieżdzisiaj,szczególniewwielokulturowej
rzeczywistościngrupywymieniająniewyłączniedobraibogactwa,ruchomo-
ściinieruchomości,rzeczypożytecznegospodarczo.Sątoprzedewszystkim
uprzejmości,festyny,obrzędy,usługiwojskowe,kobiety,dzieci,tańce,święta,
jarmarki.Rynekjesttylkojednymzichaspektówikrążeniebogactwjesttylko
jednymzeskładnikówumowyowieleogólniejszejiowieletrwalszej”(Blau,
2006,s.82).Wymianatobardzoszerokiespectrummiędzyludzkichinterakcji,
gdziełączącajednostkiwartośćmożemiećcharakterzarównomaterialny,jak
iduchowy.Wymianaspołecznatoaktdobrowolnychdziałańjednostek,których
zasadniczymmotywemjestwzajemność,aichefektjestzgodnyzoczekiwaniami
(Blau,2006,s.84).Wsocjologiiniechodziowartośćzobowiązaniawakcie
wymiany,takjakwekonomii,aleouznanieigłębokiezaufanie,którewstop-
niuzasadniczymokreślaaktwymiany,njeżelireguływymagającezaufaniasą
podzielanewspołecznościipostrzeganejakonarzuconeizewnętrzneprzezkaż-
degojejczłonka,towywierająsilny,przymuszającynacisknarzeczywisteakty
zaufanialubjegoodmowy.Mogąwznacznymstopniumodyfikowaćracjonalne
kalkulacje,podobniejakwrodzoneskłonnościdozaufania”(Sztompka,2007,
s.144).Każdemuaktowiwymianyspołecznejmusitowarzyszyćzaufanieiwzrasta
onowrazzliczbąaktów,którezaufanianiezawiodły.Ludziesąrównieżbardziej
skłonniwchodzićwinterakcjezjednostkami,którymufająiktórezaufaniatego
nieodmówiły.Poziomzaufaniasprzyjainterakcjispołecznejistrukturalizacji
grupy(Blau,2006,s.84).
Społecznawymianawartościzarównomaterialnych,jakiniematerialnych
konstytuujestrukturyspołeczne,gdyludziewchodząwinterakcjespołecznedzięki
uzyskiwanymkorzyściom,będącymrezultatemwymiany,idziękitowarzyszącemu
temuwzrostowiwzajemnegozaufania.Procesywymianysłużąregulacjiinterakcji
społecznejisprzyjająrozwojowisiecistosunkówspołecznych.Wkońcuwyłaniają
Spotkaniekultur
sięnormygrupowe,któreregulująproceswymiany,wtymnormęwzajemności,
którapoddajesankcjomgrupowymniewypełnieniezobowiązań.Wtymprzypadku
nnormawzajemnościtylkowzmacniaistabilizujetendencjewynikającezcharakte-
rusamejwymianyspołecznej,azasadniczymgeneratoremunormowanejwymiany
społecznejsąwarunkipowstaniawymiany,anienormawzajemności.Konieczny
20
warunekwymianypoleganatym,bywinteresiedalszegozyskiwaniapotrzebnych
