Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Podstawyrozwojuregionalnego–aspektteoretyczny
25
Stworzeniesamejteoriipolaryzacjiprzypisujesięfrancuskiemuekonomiście
F.Perroux,któryporazpierwszyużyłwlatach50.XXwiekupojęciabiegunywzro-
stu(pôledecroissance)37.Jednaknależypamiętać,żekoncepcjawypracowanaprzez
Perrouxmacharaktersektorowyijestrealizowanawhipotetycznej(abstrakcyjnej)
przestrzeniekonomicznej,aniegeograficznej(fizycznej).Wpodejściutymwyjaśnia
onmechanizmwzrostugospodarczegoimiejsca,jakiezajmujewnimpostęp(wtym
takżeinnowacja)orazsamezjawiskorozwoju.Natomiastpodejścieuwzględniające
wszerszymzakresiewymiarregionalnymożnazauważyćwpracachA.O.Hirsch-
manaiG.Myrdala.Wskazująoni,żeoddziaływanieośrodkówmotorycznych,czyli
bieguna,możeprzebiegaćpobudzająco,indukująclubhamującrozwójcałejgospo-
darki.Impulsyoddziaływaniategonowego„biegunawzrostu”dotycząrozprzestrze-
nianiasiępoprzezodpowiedniąinfrastrukturę(określanejmianemspatiallyblind
institutions)efektówdobrobytu,aleniekoniecznieaktywnościgospodarczej.
Wwyjaśnianiuwspółczesnychzjawiskzachodzącychwregionachdużąrolę
przypisujesiętakżepojęciuwzrastającychprzychodóworazpowiązanychznimi
efektówzewnętrznych,innowacji,kapitałuwiedzy38.Związanejesttoztym,że
wregionachwysokorozwiniętychobserwujesięodmiennemechanizmyrozwojowe
niżwregionachsłaborozwiniętych.Wregionachsłaborozwiniętychobserwujemy
obowiązywanieprawazmniejszającychsięprzychodówodkapitałułącznego.
Wregionachwysokorozwiniętychwystępujezjawiskodematerializacjiczynników
produkcjiwefekcieznacznegowzrostuwiedzy,coprowadzidotego,żekapitał
wiedzyorazmechanizmsamowzmacnianiaprzezsprzężeniazwrotneprowadządo
zwiększaniasiękapitałułącznego,któryskutkujezjawiskiemwzrastającychprzy-
chodów(korzyścipłynącezwiedzyniwelujązmniejszaniesięprzychodówkapitału
fizycznego).
Zakończenie
Podsumowującpowyższerozważania,możnazauważyć,żewrozwiązywaniuskom-
plikowanychkwestiidotyczącychprocesurozwojuregionalnegowewspółczesnych
niestabilnychwarunkachmożebyćpomocnateoriasamoorganizacji.Wedługzało-
żeńtejteoriichaotycznewahaniaodgrywająwrozwojuukładówregionalnychistot-
nąrolę,gdyżprowadządozwiększenianowychmożliwościorazrozszerzająprze-
strzeńmikroróżnorodnościdziałań.Wefekciedokonująsięzmianywstrukturze
systemupoprzezjejrozwój,coskutkujezwiększeniemjejróżnorodnościinabyciem
nowychcech.Abyprocesysamoorganizacjizachodziływdanymukładzieprze-
strzennym,musząbyćspełnionetrzywarunki:
37F.Perroux,Notesurlanotionde„PoledeGroissanse”,EconomieAppligue1955,vol.8,no.1-2.
38Zob.szerzejK.Miszczak,Przestrzennesiecigospodarczeazmianybazyekonomicznejregionów
(naprzykładziePolski),rozprawadoktorskaniepublikowana,AkademiaEkonomicznaweWrocławiu,
Wrocław2004.
