Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
1.Dlaczegopotrzebnajestmodernizacjakapitałuludzkiego?
Współcześniedziejesięzapomocąukrytejprzemocy,jakrównież,amożeprzede
wszystkim,zapomocądrenażumózgów,czyliprzejmowaniakapitałuludzkiego
najwyższejjakościwytwarzanegozagranicąiobciążającegokosztamijegowytwa-
rzaniagospodarkikrajówrozwijającychsię.Dziejesiętakdlatego,żezmieniłosię
znaczeniesiłnapędowychwzrostuprodukcjiidobrostanunarodów(rys.1.1).
Rysunek1i1iZmianyroliczynnikówwzrostuprodukcji
Źródło:[Pajestka,1974,s.62].
Przedpierwsząrewolucjąprzemysłową,tj.dopołowyXVIIIw.dobrobytopierał
sięgłównienaposiadaniuziemiihandlu.Dlategotoczonowojny,zagarnianoteryto-
riainnychpaństw,dorobekinnychnarodówigrupetnicznych,anawetludzizpodbi-
tychterytoriówzamienianowniewolników,traktowanoichjakprzedmiotprodukcji.
Wówczaswzrostprodukcjimiałcharakterekstensywny,gdyżpolegałnazwiększe-
niunakładówpracy,areałuuprawianejziemiikapitałufizycznego.Produktywność
pozbawionychpodmiotowości,godziwychdochodówrobotników,najczęściejanal-
fabetów,musiałabyćniska.Wtychwarunkachniemogłyrodzićsięinnowacyjnepo-
mysły.Dlatego,jakpokazująanalizyhistoryczeMaddisonHistoricalStatisticsProject,
wlatach1000–1500naszejerywzrostprodukcjiwynosiłzaledwie82%,czyli0,12%
rocznie.NaziemiachpolskichiwEuropieWschodniejorazAzjibyłnawettrzyrazy
mniejszy(0,04%rocznie).Podwpływemwynalezieniadruku,odkryćgeograficznych,
zmiankulturowych,systematyzowaniawiedzy,innowacjestawałysięmniejzależne
odbystrościumysłupojedynczychosób,łatwiejszedoprzenoszenia,coumożliwiało
ichdyfuzję.Pojawiłysięteżinnowacjeinstytucjonalne(noweinstytucjegospodarcze,
banki,korporacje,spółkizo.o).Wrezultaciewzrostprodukcjiprzyspieszyłdo0,14%
roczniewlatach1500–1820.
Powstaniesystemufabrycznegoopartegonatechnologiachwykorzystujących
energięparowąwWielkiejBrytanii,anastępnieprzeniesieniegodokrajówEuropy
kontynentalnej,AmerykiPółnocnejiJaponiiwkolejnychrewolucjachprzemysłowych
