Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.2.Czegouczyhistoria?
21
otworzyłodopierodrogędowzrostugospodarczegoiprzezwyciężeniawkrajachuprze-
mysławiającychsięmechanizmustagnacjiiubóstwawynikającegozdziałaniaprawa
Malthusa.OjciecekonomiiklasycznejAdamSmithmógłwięcdowodzićwsłynnych
jegoHBadaniachnadnaturąiprzyczynamibogactwanarodów”opublikowanychporaz
pierwszyw1774r.,żeśrodkiemdowzrostuproduktywnościjestpodziałpracy,który
umożliwiająnowetechnologie,adrogadobogactwanarodówwiedzieprzezryneksa-
moregulującycenyiscalającywkooperacjikonkurująceegoistyczneinteresywharmo-
nięinteresówcałegospołeczeństwa.
DrugarewolucjaprzemysłowazapoczątkowanawdrugiejpołowieXIXw.dostarcza-
łatechnologiiniezbędnychdorozwojuhutnictwa,motoryzacji,wykorzystywaniaenergii
elektrycznejwróżnychzastosowaniach.Związanaznimiszybkaindustrializacjawyzna-
czałaprzezkolejnestuleciedrogęprzyspieszonegorozwojukrajówuprzemysławiają-
cychsię.Byłtojednakrozwójopartygłównienatechnologiachucieleśnionychwpostaci
rosnącychzasobówmajątkunarodowegoowyższejjegoefektywności(określanegojako
kapitałfizyczny)orazwzrościezatrudnienia.WtworzeniuPKBnadaldominowałwkład
ekstensywnychczynników,czyliwzrostnakładówpracyikapitałufizycznego.Wzrost
produktywnościtychzasobównapoczątkudrugiejpołowyXXw.nadalwynosiłmniej
niż30%,nawetwkrajachnajwyżejzaawansowanychtechnologicznie(tab.1.1).
Tabela1i1iCzynnikiwzrostuPKBwEuropieZachodniejiStanachZjednoczonych
wlatach1950–1962(w%)
Czynnikiekstensywne5wtym:
•wzrostnakładówkapitału
•wzrostnakładupracy
Czynnikiintensywne5wtym:
•wzrostproduktywnościzasobów
•lepszaalokacjazasobów
•korzyściskali
Źródło
EuropaZachodnia
36
18
18
64
29
14
21
StanyZjednoczone
58
25
33
42
23
11
8
Źródło:[Abraham-Frois,1972,zaB.Czarny,E.Czarny,Bartkowiak,Rapacki,1998,s.499].
ZiemiepolskierozdzieloneodczasówrozbiorówpodkoniecXVIIIw.niemogły
korzystaćwnależytymstopniuzosiągnięćdrugiejrewolucjitechnologicznej.Nega-
tywneznaczeniedlazasobówikondycjikapitałuludzkiegomiałynajpierwrozbio-
ryinarzucaneprzezzaborcówprzez123lataograniczeniazwiązanezdeportacjami
ludziwykształconych,młodych,emigracjąpolitycznąizachlebem,utratązasobów
kapitałuludzkiegozwiązanązpowstaniaminarodowymiinarzucanymiograniczenia-
miwzakresieedukacjiwjęzykupolskim,apotemIwojnąświatową.Napoczątku
XXw.wszystkiepolskieprowincjezwyjątkiemGórnegoŚląskaidwóchguberniKró-
lestwaPolskiego–piotrkowskiejiwarszawskiej–zachowałycharakterrolniczy[Koryś,
Tymiński,2015,tomLXXV].Peryferyjnośćprocesówmodernizacjimiałaoczywiście
