Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.2.Czegouczyhistoria?
23
namodernizacjętechnologiczną,ekonomicznąispołeczną,atakżewinnychsferach
bytuludzkiego,cowyrażasięwzmianachjakościżycia.
Mechanizmfunkcjonowanianieprywatnejgospodarkicentralnieplanowanej
izarządzanejmetodaminakazowo-rozdzielczymiwymuszałtransferyszczegółowych
informacjiwzakresie:co,ile,jakprodukowaćmiędzyprzedsiębiorstwamiicentral-
nymplanifikatorem.Wiodłotodoczęstychzafałszowańinformacji,opóźnieńdecyzji
planistycznych,związanychzichprzepływamimiędzyagencjamirządowymiiprzed-
siębiorstwamiorazagregowaniemiztychpowodówdozanikuoddolnychinicjatyw
innowacyjnych.Takisystemekonomicznyuniemożliwiałprzedsiębiorstwomdostosowa-
niesiędowyzwańwielkiejtransformacjispowodowanejtrzeciąrewolucjąprzemysłową
opartąnaszybkimupowszechnianiusiętechnologiiICTinarodzinamiepokiinforma-
cjonizmu1.Dlaichsprostanianależałopołożyćnacisknareformyumożliwiającebudo-
węgospodarkiopartejnawiedzy(GOW),wktórejprzeważającywkładdowzrostuPKB
makapitałludzki,ikonkurencjęnowegotypuopartąnaposzukiwaniuefektówsyner-
gicznychzzespolonegowykorzystywaniainnowacjitechnologicznych,produktowych,
zarządczych,marketingowychiinnych.WUSAmówiłosięteżonarodzinachgospo-
darkistymulowanejinnowacjami(innovation-ledgrowth)[Porter,1990].Jejmechanizm
działaniainaczejopisująklasyczneineoklasyczneoraznowoczesnemodelewzrostu
gospodarczego,zwanerównieżendogenicznymi.Tepierwsze(modelSolowa–Swana
[Solow,1956;Mankiwa,Romera,Weila,1992])zakładająegzogenicznycharakterpo-
stęputechnologicznegojakomannęznieba.Tedrugieantycypująmożliwośćoddzia-
ływanianadynamikęicharakterinnowacyjnościpodmiotówgospodarczychicałej
gospodarkikrajowejzapomocąautonomicznychdecyzjiracjonalniedziałającychpod-
miotówgospodarczych.Nowateoriawzrostuformalizujeendogenicznypostęptech-
nologicznyzawartyw:patentach,licencjach,prawachautorskich,systemachgrantów
badawczychitp.(czyliwmetaideach)wwarunkachniedoskonałejkonkurencji[Lucas,
1988;Romer,1986;Grossman,Helpman,1991;Aghion,Howitt,1998].
Wtymkontekściewartozaznaczyć,żejeszczeprzednarodzinaminowejteo-
riiwzrostunajwybitniejszypolskiekonomistaMichałKaleckizbudowałoryginalny
modelwzrostugospodarczegowskazującynamożliwościsterowaniaszerokorozu-
mianympostępemtechnologicznymzapomocądziałańinterwencyjnychpaństwa,po-
legającychnaregulowaniustopyinwestycji,typupostęputechnicznegoinaciskuna
usprawnieniatechniczno-organizacyjne[Kalecki,1963].
Teinnowacje,którewymagająwysiłkuiświadomejpracybadawczo-rozwojowejsą
określanejakoinnowacjefundamentalneisątworzoneprzyrelatywniewysokichkosz-
tach,którychzwykleniemogąudźwignąćkrajerozwijającesię.Naichbaziepowstają
innowacjepochodne,któresąwynikiemstosowaniainabywaniawiedzywpraktyce
(learning-by-doing),doświadczeniawdziałalnościgospodarczej,główniewsektorze
produkcyjnym.Endogenicznemodelewzrostuwskazująrównież,żeograniczoność
zasobóworazniekorzystneefektyzewnętrzneprodukcjistanowiłybybarieręwzrostu
gospodarczego,gdybynoweideeniebyływytwarzaneistosowane.Ichpraktycznym
1Jejcechyikonsekwencjedosadnieopisujewtrzechtomach[Castells,1996,1997,1998].
