Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
F.Kokot,Gospodarkawodno-elektrolitowaikwasowo-zasadowawstanachfizjologiiipatologii,Warszawa2005
ISBN83-200-3109-5,©byWydawnictwoLekarskiePZWL2005
kowych.PrzeciętnestężenieNawpłyniepozakomórkowymwynosi140mmol/l,
wśródkomórkowymzaś10–20mmol/l.Niemal1/3stałegosoduwustroju(=20mmol/
/kgmc.)jestsłabowymienialnalubniewymienialna.Frakcjatajestgłównieumiej-
scowionawkościach.Pozostałe2/3(=40mmol/kgmc.)sąszybkowymienialneide-
terminująwielkośćprzemianytegoskładnikauczłowieka.
Ilośćwymienialnegosodujestwielkościąstosunkowostałą,niezależnąodpłci
iwieku.Tylkoumałychdzieci,uktórychprzestrzeńwodnapozakomórkowawyno-
si40%masyciała,ilośćsoduwymienialnegorównasięok.85mmol/kgmc.Wwa-
runkachchorobowych,aszczególniewobrzękachpochodzeniasercowego,wątro-
bowegolubnerkowego,ilośćsoduwymienialnegomożewzrosnąćo100%iwięcej.
Spadektejwartościobserwujesięuchorychzniewydolnościąkorynadnerczylub
chorychzutratąsoduprzezprzewódpokarmowy(przewlekłebiegunki),nerki(salt
losingnephritis,niewydolnośćkorynadnerczy)lubskórę(nadmiernepoceniesię).
Dobowypobórsoduwpokarmachwynosiod2do4g(=86–172mmol).Zdro-
wyczłowiekpobieracodziennieok.1gsodu(=43mmol,coodpowiada2,5gNaCl)
wpokarmach,dosalającjedalszymi5,8g(=100mmol)chlorkusodu.Wchłanianie
soduzprzewodupokarmowegoodbywasięgłówniewśrodkowymidolnymodcin-
kujelitacienkiego.
Wraziewyrównaniabilansusodowegowydalanietegoskładnikazustrojujest
równejegopoborowi.Sódjestwydalanyw95%przeznerki,w4,5%przezprzewód
pokarmowyorazw0,5%przezskórę.
Wydalaniesoduzmoczemjestściślezwiązanezwydalaniemwody.Maksy-
malnestężenietegoelektrolituwmoczumożedochodzićdo400mmol/l.Wwarun-
kachfizjologicznychwydalaniesodudeterminujeostatecznybilanssodowy,utratę
bowiemNazkałemipotemmożnatraktowaćjakomałoznaczącą.
Nerkimająniezwykłązdolnośćdokonserwowania(zaoszczędzania)sodu.
Dlategojegowydalaniezmoczemmożesięzmniejszyćdozaledwiekilkummol/
/dobę,jeślipobórsoduzpokarmamijestniedostateczny.Wprocesiekonserwowa-
niasoduuczestnicząrównieżhormony,wtymszczególniemineralo-iglikokorty-
kosteroidy.
85%przesączonegowkłębuszkachnerkowychsoduulegaresorpcjizwrotnej
wkanalikachbliższych,natomiast14,5%–wkanalikachdalszych.Zmoczemwy-
dalasięzaledwie0,5%sodudocierającegodokłębuszków.
Wydalaniesoduzmoczemjestregulowanewielomaczynnikami.Spośródnich
należywymienić:przesączaniekłębuszkowe,wydzielaniealdosteronu,czynników
natriuretycznych(przedsionkowypeptydnatriuretyczny–ANP,czynniknatriure-
tycznyouabainopodobny),wazopresyny,angiotensynyIIiinnychhormonów.Zmiany
fizycznekrwiilimfy,stężeniapotasu(hipokaliemia)iwapnia(hiperkalcemia)oraz
czynnikinerwowemogąmiećrównieżznaczenie.
Przesączaniekłębuszkowemaistotnywpływnawielkośćnatriurezy.Zmniej-
szenieprzesączaniawystępującewraziespadkuciśnieniatętniczegozmniejszailość
soduwydalanegozmoczem.Jesttouwarunkowanezmniejszeniemładunkusodu
docierającegodokanalikabliższego,przezcoilośćtegoelektrolitu,resorbowanego
wtymodcinkunefronu,wzrasta.Wzakresieciśnieniatętniczegood13,3do23,9
kPa(100–180mmHg)przesączaniekłębuszkowejeststałedziękimechanizmom
autoregulującymnerki(zob.Rolanerekwgospodarcewodno-elektrolitowej).
Zwiększasięonodopierowwarunkachciśnieniawyższegoniż23,9–26,6kPa(180–
–200mmHg).
52