Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
GOSPODARKAZA100LAT
TREND1.REWOLUCJAWPRAWACH
Naszwiekokazałsięepokąprawpolitycznych.Rysunek1.1pokazuje
ewolucjędwóchwskaźników:prawpolitycznychidemokracji,doku-
mentującówtrendzarównoodlat50.,jakiodpoczątkuXXwieku1.
Nigdywcześniejwhistoriiludzkościtakwieluludziniebrałoudziału
wwybieraniuswychprzywódcówiniemiałochoćbyczęścitegowpły-
wucodziśnasposóbrządzeniaswychspołeczeństw.Naprzekórczar-
nowidzomwyszłonamtonieźle.OrtegayGasset,choćznaturymiał
poglądyliberalne,napoczątkuXXwiekuwswojejksiążceTeRevolt
oftheMasses(Buntmas)biłnaalarm,ostrzegającprzedniebezpieczeń-
stwamimasowegouczestnictwawpolityce.Jednakdemokratyczne
uczestnictwowpolitycestałosiędrugąnaturąwiększościobywateli
wwieluczęściachświata,zwłaszczawzachodniejEuropieinaZacho-
dzie.Wwiększościprzypadkówmasyudowodniły,żeichgłoswpoli-
tycemożebyćrozsądny.Byliśmyświadkamiarabskiejwiosny,głośnego
żądaniademokracjiijejimplementacjinawetwrejonach,wktórych
wedługekspertówodpolitykispołecznejikomentatorówniemiałaona
żadnychszans.Wieluwciążobawiasię,żeniewyedukowaneiłatwe
dozmanipulowaniamasyniemogąsameosobiestanowić,ademo-
kracjajestwnajlepszymprzypadkusystememniestabilnym.Dlatego
teżtwierdzą,żewpraktycekażdepaństwodemokratycznepowinno
byćrządzoneprzezodpowiedzialneelity,aprawapolitycznepowinny
podlegaćograniczeniu.AmerykańskiintelektualistaWalterLippmann
wyraziłtęmyśl,pisząc:nWspólnyintereswznacznymstopniuumyka
szerokiejopiniipublicznej,awynikającezniegopotrzebymożezaadre-
sowaćjedyniewyspecjalizowanaklasa,którejosobisteinteresysięgają
dalekopozainteresylokalne”2.
1
Zob.D.Acemoglu,S.Johnson,J.Robinson,P
.Yared,nIncomeandDemocracy”,AmericanEconomic
Reviewnr98(2008),s.808–842,dot.źródełinformacjiidefinicji.
IndeksydemokracjiorganizacjiFreedomHouseiPolityIVzostałytakznormalizowane,aby0odpowia-
dałonajniższemupoziomowidemokracji,a1najwyższemupoziomowidemokracji.Obieliczbysąnie-
ważonymiśrednimidlazrównoważonychpróbekkrajów:164dlaPolityIVi186dlaFreedomHouse.
Wszystkiekoloniemająprzypisanywynik0przeduzyskaniemniepodległości,akrajom,któreuzyskały
niepodległość,przydzielonowynikzokresuprzedwyodrębnieniemsię.
2
W.Lippmann,PublicOpinion,FreePress,NowyJork1965,s.195.
