Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.GOSPODAROWANIEWEWSPÓŁCZESNEJEKONOMIIIJEGOEFEKTYWNOŚĆ
21
Zpunktuwidzeniaprocesugospodarowaniazasobamiekonomicznymiszcze-
gólnieważnymielementamisprawnegodziałaniawydająsiędwa–skuteczność
iefektywnośćdziałania.JakpiszeT.Kotarbiński„skutecznymnazwiemytakie
działanie,któreprowadzidoskutkuzamierzonegojakocel”6.Pozostajeproblem,
wjakimstopniucelmabyćosiągniętyiczyskutecznejestrównieżdziałanie,dla
któregocelzostałosiągniętyczęściowo,jeżelitakiprzypadekmożewystąpić.Jeżeli
celmożeprzyjąćtylkojedenstaniniemożebyćstopniowalny,topojęcieskutecz-
nościdziałania,rozumianejjakozgodnośćwynikudziałaniazcelem,jestjedno-
znaczne.Natomiastwprzypadkucelustopniowalnegoniezbędnedouznaniadanego
działaniazaskutecznejestwyznaczenietakiegopoziomuosiągnięciacelu,który
określaminimumskuteczności,czyliwartośćprogowątejskuteczności.Wówczas
nieprzyjmieonformyzero-jedynkowej,leczstopniowalną.
Drugielementsprawnegodziałaniatojegoefektywność.Rozumianajestona
najczęściejjakoodpowiedniokorzystnarelacjamiędzyuzyskanymiwynikamiipo-
niesionyminakładami7.Wedługpowszechnieprzyjmowanychdefinicji„efektyw-
nośćtorelacjaokreślonegoefektudodanegoczynnikaprodukcjilubzespołuczyn-
nikówprodukcji”8,przyczympojawiasięzregułyzastrzeżenie,iżzarównoefekt,
jakinakładyczynnikówmogąbyćmierzonezapomocąróżnychmierników.Efek-
tywnośćzależyodzakresuuwzględnianychwielkościpostronienakładówiwyni-
ków.Jestrównieżuwarunkowanaorganizacyjnie(podmiotowo),czyliwskaźniki
efektywnościsąwrażliwenazmianyzachodzącewocenianychpodmiotach.Po-
dział,łączenieitworzeniepodmiotówgospodarczychwywołujezmianyefektywno-
ścidziałaniadanegopodmiotu.
Dynamiczneujęciestrukturynakładówiefektóworazjejoptymalizacjanazywa-
nesąłademgospodarczym.Wtakimujęciuefektywnośćtorelacjamiędzyładem
adynamikąefektywnościwpodejściucelowościowym,wyrażającasięwskuteczno-
ścidziałaniapodmiotuorazwracjonalnościgospodarowania,wpodejściuzaśsyste-
mowymistotytejposzukujesięwzdolnościpodmiotudopokonywanianiepewności
płynącejzotoczenia,atakżewkształtowaniuwarunkówotoczeniawtakisposób,
abysprzyjałyonepodmiotowiijegozdolnościdopozyskiwaniazasobówzotocze-
niaiumiejętnegoichwykorzystania(rys.1.2).
6T.Kotarbiński,op.cit.,s.74.
7Wjęzykupotocznymjestto„rezultatdziałalnościgospodarczej,określanyprzezstosunekuzy-
skanegoefektudonakładu”(Słownikjęzykapolskiego,t.1,Warszawa1996,s.484).Jesttakżerozu-
mianajako„sposóbpomiaruskutecznościicelowościdanejdziałalnościgospodarczej,wyrażającysię
porównaniem(relacją)wartościuzyskanychefektówdonakładuczynnikówużytychnaichuzyskanie”
(Popularnaencyklopediapowszechna,t.5,Kraków1995,s.21.)
8NowaencyklopediaPWN,t.2,Warszawa1995,s.192;szerzej:F.Piontek,Mechanizmyekono-
micznestosowanewochronieśrodowiskaakategoriaefektywności,„ProblemyEkologii”1999,nr6;
K.Malik,Ekonomiczno-ekologicznaefektywnośćgospodarowaniawwarunkachrynkowych,[w:]
F.Piontek(red.),Ekonomiaarozwójzrównoważony.Teoriaikształcenie,t.1,WydawnictwoEkonomia
iŚrodowisko,Białystok2001;B.Kryk,Rachuneksozoekonomicznydziałalnościgospodarczejnaprzy-
kładzieenergetykizawodowejregionuszczecińskiego,RozprawyiStudiat.485(DLIX),Uniwersytet
Szczeciński,Szczecin2003.
