Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
zykowychprzezsamogłoskiprzednie.Dotyczytoprzedewszystkimtzw.palataliza-
cjiIIiIII(zob.s.62-63).
1)PalatalizacjaIIzachodziła(VI-VIIw.n.e),gdyk,g,xznalazłosięprzedi
2
iě
2
(pochodzącymizdyftongów,oczymzob.s.30).Wówczask>c’,g>z’,
axwgrupiewschodniosłowiańskiejzmieniałosięws’,zaśwczęścizachodniejwś,
por.C.lp.ukr.‚musi,scs.musě,alepol.musze.
2)WodłamiewschodnimIIpalatalizacjaobjęłarównieżpołączeniakvi,gvi,xvi,
kvě‚gvě,xvě,wktórychspółgłoskitylnojęzykoweprzeszływc’vi,
Z
’vi//z’vi,s’vi;
c’vě,
Z
’vě//z’vě,s’věpor.scs.cvětъ‚zvězda,ros.cvetъ‚zvezda.Natomiastwgrupie
zach.połączeniapozostałybezzmian,por.pol.kwiat,gwiazda,czes.kvet,hvezda.
3)WwynikupalatalizacjiIIIpostępowej(pocz.VIIIw.),psł.k,gpoь,i,ę,
ŕ
przeszływc’,
Z
’//z’,natomiastx>s’,wewschodniejipołudniowejSłowiańszczyź-
˚
nie,np.ros.ves’,scs.vьsь,wszystek,,wgrupiezachodniosłowiańskiejx>ś,por.
stp.wsze,wszytek.
4)Czwartącechąwyznaczającąpodziałjestzachowaniegrupspółgłoskowych
tl,dlwodłamiezachodnim(zob.s.65),np.plotła,wiódł,skrzydło,modlićsię,
mydło,auproszczeniejejwdialektachwschodnich,por.scs.plela,velъ,krilo,
molitisę.
Wnastępnymetapieplemionawschodnieizachodniezbliżyłysię,tworzącgrupę
północną,natomiastwyodrębniłysięplemionapołudniowe.Tenpodziałzaznaczył
sięprzedewszystkimdwojakimrozwojemnagłoskowymgruport-,olt-.Wgrupie
południowosłowiańskiejnastąpiłakonsekwentnaprzestawkaiwzdłużenie,por.scs.
ralo,ramę,rasti,lakomъ.Wgrupiepółnocnosłowiańskiejprzejścieuzależnione
byłoodintonacji.Podintonacjąrosnącą(akutową)ort->rat-,olt->lat-,np.ramię,
radło,łakomy,łania;podintonacjąopadającą(cyrkumfleksową)ort->rot-,
olt->lot-,np.rosnąć,równy,łokieć,łódka(zob.s.31in.).
Wtrzecimetapierozwojuprasłowiańszczyznarozpadłasięnatrzygrupyjęzy-
kowe:wschodnią,zachodniąipołudniową.Pokazujątoponiższetrzyprocesy:
1)Podziałtenilustrujeinnyrozwójprasłowiańskichgruptort,tolt,tert,telt
(zob.s.32).
psł.
tort
gordъ
tolt
bolto
tert
bergъ
telt
melko
pd.–scs.
trat
gradъ
tlat
blato
trět
brěgъ
tlět
mlěko
zach.–j.polski
trot
gród
tłot
błoto
trzet//trzot
brzeg//trzoda
tlet//tłot
mleko//plotka
wsch.–j.ros.
torot
gorod
tołot
bołoto
teret
bereg
tołot
mołoko
9
