Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Konsekwentnyagnostykniemainnegowyboruniżopowiedzenie
sięzanaturalizmemjakofilozofiączyteoriąreligii.Jestto,bytak
rzec,koniecznośćnamocydefinicji.Trzebajednakzaznaczyć,że
naturalizmmożebyćalboglobalny,albolokalny.Tenpierwszy
poleganaprogramowonaturalistycznympodejściuzarównodospraw
ogólnych(tj.filozoficznych),jakiwszystkichkwestiiszczegółowych.
Naturalizmlokalnyzkoleioznaczapostawęnaturalistycznąwobec
konkretnychspraw.Możnabyćnaturalistąwobecreligii,aniebyć
nimwobecmatematyki;iodwrotnie,możnabyćnaturalistąwobec
matematyki,aleniebyćwobecreligii.Możnateżnp.–coszczególnie
interesujące–byćnaturalistąwobeckultury,aleniebyćwobecreligii.
Mówiącogólnie,naturalizmlokalnywcaleniemusipociągaćzasobą
agnostycyzmu.Cowięcej,dajesięwytyczyćpewienzakres
problemów,natematktórychagnostykmożeprowadzićowocną
debatęzczłowiekiemreligijnym.Dalejpodamkilkaprzykładówwtej
materiizpunktuwidzenianaturalizmu.Przypominamteż,iżmoje
uwagistosująsiędowielkichreligii,przedewszystkimdo
chrześcijaństwa,awjegoobrębiedokatolicyzmu.
Religiesązjawiskamimasowymi.Tanapozórtrywialna
konstatacjawcaleniejestbanalna.Sugerujeona,żezachowania
religijne
podlegają
prawidłowościom
statystycznym
oraz
że
religijnośćjestwynikiemzwykłychpotrzebprzeciętnegoczłowieka,
anieczymśnadzwyczajnym.Naturalistapowie,żejesttorezultatem
naszejkondycjigatunkowejispołecznejczyfilogenetycznejnatury
doświadczeniaindywidualnego.Tofiltrujemożliwewierzeniaiich
treść,możepozaaspektamiczystoliturgicznymi.Nawetjeśliwynik
jestwyłącznieprawidłowościąstatystyczną,toitakzapewnia
znaczącąjednolitośćtego,wcoludziewierzą.Spotykałemsięczęsto
zzarzutem,żenaturalistycznakoncepcjareligiiniejestwstanie
wyjaśnićróżnicypomiędzywielkimireligiamiasektami.Nieprawda.
Jeśligodzimysię,żewiarareligijnawdanejspołecznościpodlega
zasadomrządzącymzjawiskamimasowymi,tostajesięoczywiste,iż
sektymogąbyćwyłącznieczymśmarginalnym.Masowośćreligii
determinujeteżsposóbstawaniasięwyznawcą.Dziejesięto
wolbrzymiejwiększościprzypadkówdziękiodpowiedniemu
wychowaniuwkręgurodzinnymidziedziczeniureligiiwdrodze
stosownejedukacji;przypadkikonwersjiwwiekudojrzałymsą
niekiedywielcespektakularne,alewgruncierzeczy–przynajmniej
obecnie–marginalne.Tensamrysreligiimateżzasadnicze
