Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
religiitrzebapojmowaćraczejszerzejniżwęziej,takbyznalazłosię
wnimmiejscezarównodlastatystycznejwiększości,jakidlareszty.
Należyponadtododać,żemasowośćreligiimożebyćrozpatrywana
narozmaitychosiachwyznaczonychprzezpunkty(1)–(9).Można
byćnp.całkiemprzeciętnymuczestnikiemobrzędów,azdrugiej
strony–wybitnymmyślicielem.
Niesądzę,bywpowyższymopisiereligiijakozjawiskamasowego
znajdowałosięcokolwiek,comogłobywzbudzićsprzeciwczłowieka
wierzącego,wszczególnościzaśbadaczareligii.Czysąrównież
jakieśinnepola,naktórychmożliwabyłabypodobnazgoda,ito
zgodapowszechna,boporozumieniakonkretnychludzisączęste?
Zapewnetak–np.dziedzinahistoriifilozofiizwiązanejzreligiączy
biblistykihistorycznej,alezpunktuwidzeniarozważanychtutaj
problemówsątomarginalia(wcalenietwierdzę,żewogóle
nieważne).Winnychprzypadkach–takuważam–zgodabywa
częściowalubjesttrudna,anawetniemożliwadoosiągnięcia.
Analitykreligiibędącyagnostykiemijejwierzącybadaczmogąsię
np.zgodzićwsprawiesiływiaryreligijnej.Agnostykniemapowodu,
byzaprzeczaćintensywnościprzeżyćreligijnych,ichangażującemu
charakterowi,skłonnościwyznawcówdopoświęceńwimięreligii–
poświęceńnajdalejnawetidących,polegającychnaoddaniuzanią
życia–czydowystępowaniawjejobronie.Tosamozapewne
podkreślibadaczreligijniezaangażowany.Wszelakoobajbędą
zapatrywalisięinaczej(przynajmniejjatakmyślę)napodstawowe
kwestiezwiązaneznaturąwiaryreligijnej.Agnostykpowie,żesiła
przekonańniejesttuniczymwyjątkowym,ponieważnależąonedo
tejsamejgrupy,coinneprzeświadczeniaocharakterzeideowym,ate
wogólnościwykazująznacznąmocipoważnieangażują
wyznawców.Najlepszymprzykłademsątuludzieskładającyofiarę
zżyciadlaideinarodowych,politycznychitp.
Wedleagnostycyzmuinstytucjereligijne,wszczególności
Kościołyihierarchiewramachduchowieństwa,sąodpoczątkudo
końcadoczesne.Jestrzecząoczywistą,żepozostająonesilnie
wkomponowanewżyciespołecznewewszystkichjegoaspektach.
Kościołynieograniczająsiędoaktywnościczystoreligijnej,anawet
nie
mogą
tego
czynić.
Prowadzą
działalność
edukacyjną,
charytatywną,kulturalnąikulturotwórczą,stykająsięzprawem
ipaństwem,udzielającślubówczychowajączmarłych,gromadzą
dobramaterialneiobracająnimiitd.Niemogąwięcstaćna
