Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Pomimożepojęciegranicymożedotyczyćróżnychobszarówprzestrzennych,
topostaćfizycznąprzyjmująonetylkowprzypadkurozdzieleniaobszarówpoli-
tycznych,awięcprzedewszystkimpaństw,natomiastwpozostałychprzypadkach
przejawiająsięprzedewszystkimwformiekartograficznej,awięcnamapach
lubwformiewizualnej,poprzezodpowiednietabliceinformacyjneczyznaki
drogowe.
Rozwójhistorycznygranicypaństwowejpokazuje,żeniejesttokategoriastała
wczasieilinearnawformie.Wrazzrozwojemterytorialnympaństw,atakże
transformacjiwobrębieichstrukturpaństwowychnastępujeewolucjagranicy,
czegonajbardziejwidocznymprzykłademsągranicepaństwwobrębiestruktur
integracyjnych,takichjaknaprzykładUniaEuropejska.Wtejczęścipracyistotne
miejscezajmująrównieżodniesieniadozmiennościgranicwwarunkachprocesu
globalizacji,zczymwiążesięprzyszłośćpaństwanarodowego.
Granicapaństwowazzałożeniastanowibarieręobardzosłabejprzepusz-
czalności,copowodowało,żeobszarystrefypograniczanależałyzwykledo
peryferiipaństwa.Jednakżewrazzrozwojemprocesówintegracyjnych,sty-
mulowanychmiędzyinnymiprzezprocesglobalizacjiiregionalizacji,funkcja
granicyjakobarieryzaczynazanikać,tymsamymzwiększasięzakresprzepusz-
czalnościgranicy,zanikarównieżcharakterdotyczącychszczególnychrygorów
jejprzekraczania.Wtensposóbstrefapograniczaprzestajebyćobszarem
peryferyjnym.
Przykładywielugranicpokazują,żejejfunkcjonowaniejakobarieryutrudnia
wymianęgospodarczą,kulturalną,stosunkipolityczne,atakżeprzemieszczanie
sięludności.Zkoleiwrazzglobalizacjąirozwojemprocesówintegracyjnych
następujezwiększenieprzepuszczalnościgranicpaństwowychiosłabienie
ichoddziaływaniajakoprzeszkodydlaswobodnegoprzepływuludzi,to-
warówczykapitału.Tasytuacjamaswojeodzwierciedleniewewolucjiroli
ifunkcjigranic.
Ważnączęśćtegorozdziałustanowiodniesieniedofunkcjigranic.Funkcje
granicywobszarzeUniiEuropejskiejmożnaanalizowaćwróżnychwymiarach.
Biorącpoduwagęrelacjezachodzącepomiędzypaństwamiiichspołecznościami,
możnawyróżnićdziesięćfunkcjigranic:polityczno-prawną,gospodarczo-cel-
ną,sanitarną,historyczną,kulturową,strategiczną,ideologiczną,ogranicznika
miernikaperyferyjności,ustaleńlegislacjiinnychgremióworazobszarukontak-
tu.Realizacjatychfunkcjizwiązanajestzzawartymiprzezpaństwaumowami
iporozumieniami-zarównoocharakterzebilateralnym,jakimultilateralnym-
iwodniesieniudopaństwUniiEuropejskiejjestregulowanaprzepisamiprawa
wewnętrznego,międzynarodowegoiunijnego.
19
