Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.10.Utworyzastoiskoweiorganiczne
33
osiadaniu.WPolscelessywystępująnaznacznychobszarach(19,5tys.km
2
)wpołu-
dniowejczęścikraju,m.in.naWyżynieLubelskiej.
2.10.Utworyzastoiskoweiorganiczne
Erozyjnedziałaniewiatróworazwymywanieprzezwodyopadowepowodują,że
powierzchniaskorupyziemskiejulegastałymprzeobrażeniom.Przemieszczającesię
cząstkisąakumulowanewbezodpływowychzagłębieniachterenuoraznatarasach
rzecznych.Osadyzastoiskowereprezentowanesąprzeziływarwowe(por.p.2.8),muły
jeziorneimadyrzeczne.
Mułyjeziorne(szlam)tworząnadniejeziorgrubepokładymułunaprzemianzwar-
stwamipyłów,piaskówpylastychidrobnoziarnistych,nanoszonychwczasiezwiększonych
dopływówwóddozbiornika.Utworyjeziornecharakteryzująsięwarstwowaniemidużą
zawartościąwęglanuwapnia(15–25%).Typowymreprezentantemsłodkowodnychosadów
jeziornychsąiłypstre(poznańskie)pochodzącezokresutrzeciorzędowego.
Opróczcząstekmineralnychosadzająsięwznacznejilościcząstkihumusowe(>5%),
powstająwtedyutworyorganiczne,tzw.namuły.Bezodpływowezbiornikiwodneoraz
starełożyskarzekczęstozarastająizamieniająsięwtorfowiska(rys.2.10).Miąższość
warstwtorfuinamułównatarasachzalewowychnieprzekracza4–5m,natomiastna
terenachjeziorpolodowcowychdochodzidokilkunastumetrów.
Rys.2.10.Przykładzarastaniajeziora[22]
1–torfturzycowy,2–torfoczeretowo-trzcinowy,3–torfsapropelowy,4–sapropel
Przedstawicielamiosadówjezioribagienorozwiniętymżyciuorganicznymjestgytia
(sapropel)zawierająca20–40%rozłożonejsubstancjiorganicznej,mającapostaćtłustej
koloidalnejmasyorazrudadarniowa,zwanateżżelaziakiembrunatnym.
2.11.Gleba
Wgórnychwarstwachgruntów,dogłębokości1–2m,podwpływemczynników
klimatycznychiprzywspółudzialedrobnoustrojów,zachodząprocesy,dziękiktórym
powstajegleba.
