Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Hierarchiazmysłówijejprzewartościowanie
33
odzyskaniuwzrokurozpoznajetylkoprzyjegoużyciu.Obecniewia-
domo,żeopanowanietejumiejętnościzajmujeokołotygodnia27.
JakpodsumowujetenprocesUlrikeZeuch,odwracaniehierarchii
zmysłówniebyłojednakjednoliniowe,konsekwentneibezpośrednie28.
Supremacjawzrokuzostaławszakbardzomocnopotwierdzonawidea-
listycznejestetyce,dlajakiejparadygmatycznyjestpodziałGeorgaWil-
helmaFriedrichaHeglanazmysłyteoretyczne,czyliwzrokisłuch,oraz
zmysłypraktyczne,takiejakwęch,smakidotyk,którezostająwyklu-
czonezdoświadczaniasztuki29.JakopierwsiwwiekuXXichwagępod-
nieślidadaiści,futuryściisurrealiści,coprzejawiłosięzarównowsa-
mychdziełachtwórcówzwiązanychztyminurtami,jakiwstrategiach
wystawienniczychzwiązanychzesposobamiichprezentacji30.Wystawy
surrealizmubyływzasadzienakierowanenaaktywizowaniehaptycz-
nościposzerzonejjakonajwłaściwszegoinajbardziejpełnegosposobu
ichodbioru.
Klasycznahierarchiazmysłównieustanniepozostawałajednakkry-
teriumdominującymiznaczącympunktemodniesienia.Zdecydowany
przełomijejde(kon)strukcjęprzyniósłdopieropostmodernizm,kon-
sekwentnieatakującyskopicznyreżimifallokulologocentrycznyporzą-
dek.WedługStefanaNeuneranarastającezainteresowaniedotykiem
wynikałom.in.zklimatuintelektualnego,związanegozkryzysem
myśleniainarastającąkrytykątradycjioświeceniowej31.Postrzeganie
dotykujakozmysłunciemnego”
,animalistycznego,barbarzyńskiego
iwykluczonegoprzezHeglazestetykistanowiłoskutektradycjimeta-
fizycznej.JakkonstatujeNiklausLargier,niedziwiwięc,żekryzysikry-
tykametafizykiprzyniosłyzsobąwzmożonezainteresowaniepoten-
cjałemdotyku32orazdoprowadziłydoprzewartościowaniahierarchii
zmysłów.nMy,mieszkańcyZachodu,zaczynamyodkrywaćnaszeza-
niedbanezmysły.Tanarastającaświadomośćstanowirodzajzaległego
27M.Błoński,ProblemMolyneuaxrozwiązany,https://kopalniawiedzy.pl/problem-Moly-
neaux-John-Locke-wzrok-obiekt-odroznianie,12871(dostęp:20.03.2020).
2;U.Zeuch,UmkehrderSinneshierarchieł,dz.cyt.,s.314.Porównajtakże:N.Binczek,
Kontakt.DerTastsinninTextenderAufklärung,Tübingen2007.
29G.W
.F
.Hegel,Estetyka,t.1,tłum.A.Landman,Warszawa1967,s.68.
30Zobacz:J.Mileaf,PleaseTouch.Dada&SurrealistobjectsaftertheReadymade,Hannover
andLondon2010.
31S.Neuner,Perihaphēs.RundumdenTastsinn.EinführendeBemerkungen,,,31.DasMa-
gazindesInstitutsfürTheorie”Nr.12/13,Dezember2008,Zürich,s.5-12.
32N.Largier,GefährlicheNähe,,,31.DasMagazindesInstitutsfürTheorie”Nr.12/13,De-
zember2008,Zürich,s.44.
