Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WSTĘP
13
Dziejeruchuharcerskiegopo1944rokusązatembardziejdramatycznieniż
jegopoczątkowa,międzywojennahistoria.Podobnieprzedstawiasiętakżestan
badańnadtymproblemem.Władzeoficjalnemiaływieledoukrycia,zatem,jak
napisałEugeniuszC.Król,przezkilkadziesięcioleciupływającychodzakończenia
IIwojnyświatowejuprawianiehistoriiwspółczesnejograniczałosiędopewnych
płaszczyzn,uważanychzabezpiecznezpolitycznegopunktuwidzenia,nadających
siędoopracowaniazewzględunadostępdomateriałówźródłowych8.Oiledzieje
powojennegoszkolnictwamogływydawaćsiębezpieczne,otylelosypolskiego
harcerstwazahaczałyniebezpiecznieohistoriępolityczną,dziejeopozycjianty-
komunistycznej,atakżecenzuryczyteżsłużbbezpieczeństwa.
Zmianysystemowe,jakiedokonałysięwnaszymkrajunaprzestrzeniostat-
nichkilkunastulat,przysłużyłysiębadaniomnadtemataminniebezpiecznymi”
.
Dziejesiętakzpowoduprzedewszystkimwiększejdostępnościdoźródełarchi-
walnychibibliotecznych,pojawieniasięnowego,młodszegopokoleniabadaczy,
którzyniesąobciążeniemocjamiipoczuciemlojalnościwobecprzeszłości.Han-
naŚwida-Ziembanapisała,żecharakterystycznymwszakżejestto,żedziśczę-
stonaukowcy-oceniającczasyminione-zapominająoregulemetodologicznej
własnejprofesjiiulegająpotocznymschematommentalnymzrodzonymwwyniku
aktualnegodoświadczeniazbiorowego,wzmacnianymprzezproceswzajemnej
komunikacji.Prowadzitoczęsto(ś)dozafałszowańinterpretacyjnychprzeszło-
ści9.Dopewnychzakłamańwhistoriidochodzitakżeidlatego,żecorazmniej
aktualnypozostajepostulatstarożytnychhistoryków,byopowiadaćprzeszłość
dokładnietak,jaksięwydarzyła,unikającprzytympolitycznejimoralnejstron-
niczości.Historykpowinienbyćjakbezstronnysędzia,anieprokurator
,unikają-
cywszelkiejtendencyjności10.
Dotychczasowaliteraturaprzedmiotujestodzwierciedleniemsytuacjipo-
litycznej,bowprzypadkutakhistoriioświaty,jakiharcerstwa,doniedawna
naichtematgłównynurtstanowiłypublikacjenabieżącezamówienie,przedkła-
dającewiernośćideologicznymwykładniomnadryzykozbytwnikliwychposzu-
kiwań11.Tymkonieczniejszezatemwydająsiędalszebadania,poparterzeczo-
wymiiwnikliwymibadaniamiźródłowymi.Nieznaczytojednak,żedziejami
8Naprzełomie.Wspomnienianauczycieliiuczniówzlat1944-1956,wybórioprac.E.C.Król
iM.Walczak,Warszawa1994,s.9.
9
H.Świda-Ziemba,Człowiekwewnętrzniezniewolony,Warszawa1998,s.17.Najlepszymprzy-
kładem,doktóregopasująwyżejcytowanesłowa,sąwspółcześniechociażbybadanianiektórych
pracownikówInstytutuPamięciNarodowej,którzyzanadtozawierzylidokumentomwytwarzanym
przezinstytucjefunkcjonującymwczasachPRL.
10
F
.Ankersmit,Pochwałasubiektywności,[w:]Pamięć,etykaihistoria.Anglo-amerykańska
teoriahistoriografiilatdziewięćdziesiątych.(Antologiaprzekładów),podred.E.Domańskiej,Poznań
2002,s.55.
11H.Świda-Ziemba,Człowiekwewnętrzniezniewolony,s.10.
