Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WSTĘP
25
wanedoZHP
,bądźprzezpartię,bądźprzezZMPijegoemanacje,częstonietylko
niemiałycharyzmy,aleinawetniezbędnegowykształceniaorazprzygotowania
dopracyzdziećmiimłodzieżą.Lojalnością,zaufaniemiposłuszeństwemharce-
rzycieszylisięnatomiastdrużynowinniepokorni”
.Nastrojespołecznesprzyjające
pojawieniusięjednostkicharyzmatycznejbyłynajbardziejwyczuwalnewlatach
pięćdziesiątychinaprzełomielatsiedemdziesiątychiosiemdziesiątych.Wru-
chuspołecznymcharyzmaprzywódcymapotężnąsiłęmobilizującą.Itakwłaśnie
byłowprzypadkuruchuharcerskiegowPolsce.Niemniejjednaknależypamiętać
to,cosocjologowiezaMaxemWeberempowtarzają,iżsamprzywódcatracizna-
mionanadzwyczajnościiniecodzienności,gdyprzechodzidozwyczajnych,acz
niezbędnychfunkcjikierowaniaruchem(rutynizacjacharyzmy)
56
.
Każdyruchspołecznywjakimśmomenciesiękończy.P
.Sztompkapisze,
żejegokresmożewnaturalnysposóbprzynieśćzwycięstwo,osiągnięcietych
zmianspołecznych,reformczyrewolucyjnychprzekształceń,októreruchwal-
czył57.WprzypadkuruchuharcerskiegowPolscetakimmomentembyłrok1989,
rokwielkichprzemian,głównienaturypolitycznej.Analizującjednakfenomen
tegoruchu,trudnorozstrzygnąć,czynależymówićosocjologicznymnkryzysie
wiktorii”
,czynkryzysieprzegranej”
,gdyżdemobilizacjaidekompozycjaruchu,
rozproszenieczłonków,rozpadstruktur,dezaktualizacjaideologiipasujądoobu
tychteorii58.
Sformułowanienruchharcerski”niejestprzypadkowe,gdyżwielokrotnie
wpowojennychdziejachharcerstwamożnamówićoistnieniuwielujegonurtów,
częstowramachjednejorganizacji(ZHP).Niemniejjednaknienależyzapominać
takżeotym,żenajejobrzeżachlubpozaoficjalnymistrukturamiczęstofunk-
cjonowałymniejlubbardziejlegalniedrużyny.Ichswoistycomingoutnastąpił
dopierowlatachosiemdziesiątych,przedewszystkimzpowodówpolitycznych.
Terminnharcerstwo”jestdlamniepojęciembardziejuniwersalnym,aniżeliruch
harcerskilubnZwiązekHarcerstwaPolskiego”
,któregoużywamjedynieodnoś-
niedoorganizacjiakceptowanejprzezpaństwopolskiewlatach1944-1990.
Kolejnytermintonorganizacjamłodzieżowa”
.Jestonbardzopojemnyiza-
wierawsobieorganizacjeistowarzyszeniadzieciimłodzieżybardzozróżni-
cowane,przedewszystkimzewzględunafunkcję,charakter,strukturęorgani-
zacyjną,stopieńsformalizowania,zasięgdziałalnościorazkontekstosadzenia
środowiskowego.Wśródwieluwymieniasięwtymprzypadkutakżeorganiza-
cjeharcerskie(ZHP
,ZHR)59.
56
Za:tamże,s.172.Patrz:M.Weber
,Szkicezsocjologiireligii,tłum.J.Prokopiuk,H.Wandowski,
Warszawa1984.
57Tamże.
58Tamże.
59M.Winiarski,Organizacjedzieciimłodzieży,[w:]EncyklopediapedagogicznaXXIwieku,pod
red.T
.Pilcha,t.III,Warszawa2004,s.901.Patrztakże:U.Sobkowiak,Stowarzyszeniedzieciimło-
dzieży-potrzebaiperspektywydziałania,nProblemyOpiekuńczo-Wychowawcze”1995,nr5.
