Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Sytuacjaspołeczno-politycznawPolscewlatach1944-1956
31
ManifestPKWNuznałemigracyjnyrządwLondyniezanielegalnyisamo-
zwańczy,pchającyPolskękunowejkatastrofie.Wzywałdowspólnejwalkinaro-
dówsłowiańskichznaporemgermańskim,zapowiadałwzajemneporozumienie
zZSRRwkwestiigranicywschodniej.Obiecywałodbudowępaństwaiszereg
reform(zrolnąnaczele)10.Jednąznaczelnychkwestiibyłasprawawojska,które
PKWNpostanowiłscalićzdziałającejwkrajuArmiiLudowejipowstałejnatere-
nieZSRRIArmiiWojskaPolskiego.ArmięKrajowąpoddanodruzgocącejkryty-
ce.AnalogiczniejakwRosjiporewolucjipaździernikowejwgrudniu1917roku,
kiedyutworzonoCzeKa,władzePKWNjużwpaździerniku1944rokupowołały
dożyciaMilicjęObywatelskąprzyjednoczesnym(odsierpnia1944roku)two-
rzeniuorganówbezpieczeństwapublicznego,powiązanychściślezNKWD.Re-
sortbezpieczeństwapodlegałtylkokontroliBiuraPolitycznegoKomitetuCen-
tralnegoPolskiejPartiiRobotniczej.Dojegozadańnależało:tworzeniewięzień
iobozówdlawięźniówpolitycznych,inwigilowanieosóbpodejrzanychowrogą
działalność,przenikaniedoorganizacjiprorządowych,dekonspiracjaichpla-
nów,organizowanieprowokacji.
Działanianowejwładzyspotkałysiętylkozczęściowąakceptacjązestrony
polskiegospołeczeństwa,choćtrudnotutajmówićomasowympoparciu.Było
towynikiemszerokozakrojonegoprogramuspołecznegoPKWN,atakżenie-
chęciwobecskłóconegośrodowiskalondyńskiego,czegoprzejawembyłocho-
ciażbyodsunięcieStanisławaMikołajczykaodfunkcjipremiera.Topozwoliło
Stalinowinatwierdzenie,iżpolskirządemigracyjnyniemapoparciawkraju,
adążeniaPolakówicałejkoalicjiwyrażajedyniePKWN.Dnia31grudnia1944
rokuKrajowaRadaNarodowapodjęładecyzjęojegoprzekształceniuwRząd
Tymczasowy.Składpozostałwzasadziebezwiększychzmian.Ideapołączenia
obuośrodkówwładzy(londyńskiegoinludowego”)byłanierealna
11
.Obrady
wJałciepotwierdziłynpoddaństwo”Polski,tymbardziejżezapodstawęgra-
nicyzeZwiązkiemRadzieckimuznanolinięCurzona,którapozostawiałapoza
polskimigranicamiobszarybliskiesercuwieluPolaków(np.Lwów,Wilno).Re-
kompensatąmiałybyćtzw.ZiemieOdzyskane,tj.terenyzachodnieipółnocne
należącedoNiemców.
RządwLondynieprotestował,wzywałrodakówdoniepodejmowania
współpracyznowymiwładzami.RozwiązanoArmięKrajową,najejmiejscepo-
wołanobardziejzakonspirowanąorganizacjęnNie”
,kierowanąprzezgen.Emila
Fieldorfa,ps.nNil”
.WkonspiracjipozostawałatakżeRadaJednościNarodowej
iKrajowaRadaMinistrów.Legalnawładzapogrążałasięwchaosie,cotylko
wzmacniałouzurpatorówzMoskwy.Poczulisiębowiemnatylesilni,żewmar-
cu1945rokuNKWDaresztował16przywódcówpolskiegopodziemia,którym
10ManifestPolskiegoKomitetuWyzwoleniaNarodowego,oprac.W.Skrzydło,Lublin1979.
11EfektemtegorozdarciabyłbrakpolskiejreprezentacjinakonferencjizałożycielskiejOrga-
nizacjiNarodówZjednoczonychwSanFranciscowkwietniu1945roku.
