Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Okresfunkcjonalny
popularnegodzieła„Deoriginemorborumettar-
taro”,wktórymudowadniał,żenajwiększezna-
czeniemazdolnośćwyciąganiawnioskówzoso-
bistejobserwacjinatury,aniepowtarzanieopinii
wyrażonychwdawnychksięgach.Krytykującau-
torytety,zGalenemnaczele,uważał,żewątroba
umożliwiaprzemianęmateriiisłużywielunarzą-
dom,alejesttakżepotencjalnymźródłemchorób.
Zupodobaniemzajmowałsięalchemią,awterapii
zalecałśrodkinaturalne.Starałsiętakżepoznać
terapeutycznewłaściwościroślin.Jegomarzeniem
byłoznalezieniepanaceum–preparatuleczącego
wszystkiechoroby.
AndreasVezalius(Wezaliusz)(1515–1564),ana-
tomniderlandzki,byłautoremepokowegodzieła
„Decorporishumanifabricalibriseptem”(1543),
wktórymudowodnił,opierającsięnawynikach
sekcjizwłok,żedotejporyuważanazakanoniczną
anatomiaGalenaniejestanatomiączłowieka,lecz
zwierząt(małpy,świni)(ryc.1.6).Przyburzliwym
oporzeinnychuczonychtegookresu,ponieważ
przyczyniłsiędoupadkuwiarywautorytety,doko-
nałzmianyparadygmatu.Odrzuciłm.in.dogmat,
żewątrobapowstajeznaczyńżylnych.Właściwie
Rycina1.6.AndreasVesalius(1515–1564).Źródło:
WellcomeCollection.
opisałpochodzenievenacavainferior.Byłtwórcą
szkołyanatomicznej,którejprzedstawicielekon-
tynuowalijegodziełoidodziśichnazwiskami
określasięróżnestruktury(np.trąbkęsłuchową
nazywasięzwykletrąbkąEustachiusza).
W1628rokuWilliamHarvey(1578–1657)eks-
perymentalnieustalił,jakiesąpodstawowezasady
krążeniakrwi,cobyłoprzełomowymodkryciem,
ważnymdlawszystkichdziedzinmedycyny.Kiedy
światmedycznydyskutowałnadtymodkryciem,
ThomasBartholimuszaprzeczałznaczeniuwątro-
by(powstałanawetpieśńpogrzeboważegnająca
tennarząd).
W1764rokuopublikowanezostało6-tomowe
dzieło„Elementaphysiologiaecorporishumani”
AlbrechtavonHallera(1708–1777),uznawane
przezniemieckichhistorykówmedycynyzajedno
znajważniejszychpodwzględemujęciatematyki
hepatologicznej.Toencyklopedyczneopracowa-
niepoddałokrytycebłędnehipotezylubtwier-
dzeniadawnychautorów,odwołującsięwyłącznie
dofaktównaukowopotwierdzonych.Żółćzostała
wnimopisanajakofizjologicznyproduktwątroby
niezbędnywprocesietrawienia.
WXIXwiekuFriedrichFrerichs(1815–1883)
opublikował„KlinikderLeberkrankheiten”,opi-
sującm.in.obecnośćkryształkówleucynyityrozy-
nyupacjentówznadostrymzapaleniemwątroby.
Stłuszczeniawątrobyniepotraktowałjakopoważ-
niejszejzmianypatologicznej.
7
Okresfunkcjonalny
Przyjmujesię,dośćumownie,żeokresfunkcjonalny
rozpoczynasięododkryćClaudelaBernarda,cho-
ciażjużprzednimpoczyniono(patrzwyżej)waż-
nespostrzeżeniaodnoszącesiędobiochemizmu
wątrobowego.NajwybitniejszyfizjologXIXwieku
–ClaudeBernard(1813–1878)–przeprowadził
