Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
orazZygmuntAugust,któryzwykłmawiać,żeuniejestwładcą
ludzkichsumień”,stanowczoodrzucilitenpomysł,ajegoautor
popadłwniełaskę.Jednakjużwnastępnymrokunadarzyłasię
szansarehabilitacji.Egzekucjadóbrprzebiegaławolno,ponieważ
magnaciniespieszylisięzichzwrotem.Chodziłoowyegzekwo-
waniemajątkuJanaStarzechowskiego,którybezprawnietrzymał
starostwasamborskieidrohobyckie.Misjęodbiciadóbrotrzy-
małwłaśnieZamoyskiitrzebaprzyznać,żewypełniłjąwzorowo.
PoczątkowoStarzechowscyprzetrzymalisekretarzapodbramą
zamkuwSamborze,Zamoyskidoczekałjednakdodniaśw.Marci-
na,kiedytradycyjnieskładanoczynszenarzeczpanów.Wyszedł
nasamborskirynek,podburzyłokolicznąludnośćprzeciwkoma-
gnatomiwreszciewyegzekwowałbezprawniedzierżawionedo-
bro.WśródzwolennikówStarzechowskichbyłm.in.znanypoeta
MikołajSęp-Szarzyński,któryponoćnawetmiałstrzelaćdoZa-
moyskiego.
W1569roku,wdobierokowańpolsko-litewskichounięre-
alną,ZamoyskimiałudaćsiędoWłoch,abywyegzekwowaćspa-
dekpokrólowejBoniezagarniętyprzezhiszpańskichHabsburgów
(tzw.sumyneapolitańskie).ZygmuntAugustwostatniejchwili
jednakzmieniłzdanieiZamoyskizostałwkraju.Wtymczasie
dostałinnezadanie,uporządkowaniaarchiwumkoronnego.Mło-
dzienieczacząłwtedyuważniewertowaćdokumentyiodkrywał
meandryprawaPolskiiLitwy.Właśniedziękitemupotrafiłpotem
umiejętnieporuszaćsiępojegozawiłościachorazwykorzystywać
naswojąkorzyśćróżnekruczki.Tymczasem,w1572rokubezpo-
tomniezmarłZygmuntAugust–ostatniprzedstawicielgłównejli-
niiJagiellonównapolskimilitewskimtronie.Trzylataprzedswoją
śmierciąkrólzdołałdoprowadzićdorealnejuniipolsko-litewskiej,
tworzącRzeczpospolitąObojgaNarodów.
Pozbawionemonarchypaństwozostałopostawioneprzed
nieladaegzaminem.JużwtrakcieostatnichdniZygmuntaAugu-
staobózmagnateriizastrzegł,żewrazieśmiercikrólainterrexem
zostanieprymasJakubUchański.Wopozycjidotegoobozusta-
łaśredniaszlachta,którąreprezentowałwówczaspodkomorzy
JANZAMOYSKI–CZŁOWIEKPRZEŁOMUEPOK
|
15
