Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wrzemioślewojennym.Podtymwzględemmożeiśćwzawody
zkażdąinnąszlachtąnaświecie.Niemanarodu,którybyrów-
niedobrzeicierpliwieznosiłmrozyiupały,iwszelkietrudy[ł]
Przypuszczam,żepowodemtegojestichskłóceniezsąsiadami,
aprzetoprzyzwyczajenieoddzieckadoniewygódwojennych.
Należypodkreślićjeszczeito,żenawetwczasiepokojuiwczasie
przebywaniawdomusposóbichżyciabardziejprzypominatryb
obozowyniżdomowy”.
Pierwszymteoretykiemwojskowościwpaństwiepolsko-li-
tewskimbyłhetmanwielkikoronnyJanAmorTarnowski,który
wXVIwiekuspisałswojespostrzeżeniawdzieleConsiliumratonis
bellicae(Radasztukiwojennej).Towłaśniejegotekstystudiował
iwprowadzałwżycieStanisławŻółkiewski.
Długiedoświadczeniawojenne–odczasówMieszkaIiBo-
lesławaChrobrego,poprzezburzliwyokresrozbiciadzielnicowe-
goorazwojnykrzyżackieprowadzonezapierwszychJagiellonów
–wytworzyływspołeczeństwiepolskimskłonnośćdoosobistej
odwagiorazpoświęcenianapolubitwy.Szlachtaniezatraciłaprzy
tymrycerskiego,średniowiecznegoducha.Jednocześniejednak
hołdowałaideiwojnysprawiedliwejisprzeciwiałasięzaborczym
wyprawom.Dlategoteżwswojejponaddwustuletniejhistorii
RzeczpospolitaObojgaNarodówprowadziłatylkodwiewojny
ofensywne(wtymjednąwywołanąbezzgodysejmu),obieprze-
ciwkoMoskwie.Mimozachowaniaetosurycerskiego,nieprzyjęła
sięunasideaarmiizaciężnych,którestopniowowprowadzano
wkrajachzachodnich.Pacyfizmszlachtyosiągnąłswójszczytowy
punktwepocesaskiej,kiedyzniechęconaseriamikrwawychwo-
jenszlachtawolałasiedziećwdomowychpieleszachniżwojować.
Niemożnawszakżezawężaćskładuwojskapolsko-litewskiego
wyłączniedowyższejwarstwyspołeczeństwa.WwojskuIRzecz-
pospolitejsłużylibowiemzarównomieszczanie,jakichłopi.
Celempracyjestprzybliżeniesylweteksześciudowódców
zokresuIRzeczpospolitej.Historykami,którzywcześniejpodej-
mowaliproblematykęówczesnejwojskowościizktórychdorobku
autorkorzystałwtrakciepisaniabylim.in.MarianKukiel,Tadeusz
8
|
JAKU;JĘDRZEJSKI|HETMANIIDOWÓDCYIRZECZPOSPOLITEJ
