Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
administracyjnych.Różnorakiekolegia,działającenaprzełomieXVIII
iXIXw.,niemogłysobieporadzićzarównozewzrostemliczbyzała-
twianychspraw,jakteżzestopniemichzłożonościizasadakolegialności
ustępowałaatrakcyjnemuwzorcowi,jakimstawałasięjednoosobowość.
Oilejednakwpaństwiekonstytucyjnymjednoosobowośćstałasię
zasadądziałaniaorganówresortowych,tozasadakolegialności
48
„przesunęła”
sięwsferęzarząduogólnegopaństwa.Wynikłotoprzedewszystkim
zfaktu,iżministrowiewXIXw.zaczynaliodgrywaćpodwójnąrolę:stalisię
kolegialnośćwsferze
zarząduogólnegopaństwa
członkamirząduiszefamipowierzanychimdziałówadministracji
państwowej.Zasadniczympowodemłączeniaprzezministrówfunkcji
„rządowej”i„administracyjnej”byłfakt,iżstanowiłoononajlepszysposób
zapewnieniaskoordynowanego,jednolitegodziałaniaaparatuzarządu
państwa.CelniepiszeH.Izdebski,iż
wtypowejdrodzerozwojuaparatuzarząduogólnegopaństwaburżuazyjnegokolegialność
wynikałaznałożeniasięczynnikówpolitycznych(systemparlamentarno-gabinetowy,
kontroladziałalnościgłowypaństwa)naczynniki„techniczne”(potrzebakoordynacji„przez
kolegium”działalnościorganówresortowych,inne„techniczne”zaletykolegialności).
Słuszniedodajeteż,iżwiekXXprzyniósłpowrotnąfalękolegialności,
któraznalazławyrazwpowoływaniuwadministracjicentralnejkolegiów
doradczychbądź–rzadziej–stanowczych
26
.
WdrugiejpołowieXIXw.nagruncieadministracjiscentralizowanej
pojawiasięjejnowacecha–dekoncentracja
.Uwidocznisięonawyraziście
49
zasadadekoncentracji
właśniewscentralizowanejadministracjifrancuskiej,asamopojęcie
donaukiipraktykiprawaadministracyjnegowprowadziłw1865r.
Le
´onAucoc,wysokiurzędnikRadyStanuiwybitnyznawcazagadnień
prawnoadministracyjnych.TrafnypoglądwyrażaJ.Jeżewski,iżdekon-
centracjajestpostaciąadministracjiscentralizowanejidajewyraz
rodzajowistosunkówzależnościmiędzyorganamiscentralizowanymi.
Jakpodkreśla,whistorycznymrozwojuadministracjiostrukturze
wieloszczeblowejjednazpostacicentralizmupolegała„naskupieniu
kompetencjidecyzyjnychikierowniczychnaszczeblunajwyższym
(worganiecentralnym)iprzypisaniuzadań(niekompetencji)merytorycz-
nychorganomnaszczebluniższym”–ioniejbyłajużmowa,jakooza-
sadziekoncentracji.Druganatomiastpostać„polegałanawyposażeniu
organówniższychszczebliwkompetencjepodejmowaniadecyzjiwza-
kresieprzypisanychzadań–iutrzymaniuszerokiejingerencjikierow-
niczejorganównadrzędnychwpostacipoleceńkształtującychtreść
decyzjiiweryfikacjiichprawidłowości,równieżzpunktuwidzenia
zgodnościztymipoleceniami.Sątojednakdecyzjeorganówniższych
ioneponoszązanieodpowiedzialnośćbezpośredniąwustalonym
26
H.Izdebski,Kolegialnośćijednoosobowośćwzarządziecentralnympaństwa
nowożytnego,Warszawa1975,s.92,201.
41