Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wybórtekstówźródłowychmasłużyćjakopomocdydaktycznadlastudentów
administracjiiprawa–przedewszystkimnazajęciachaudytoryjnych(wykłady,
konwersatoriaićwiczenia),alerównieżwprzygotowaniupracseminaryjnych
idyplomowych.Zainteresujezpewnościąwszystkichbadaczyzajmującychsię
dziejamipolskichinstytucjiadministracyjnych.Tenobszernywybór–liczący117
tekstów–łączyaktyprawnedotyczącezasadustrojowychzproblematyką
administracjipublicznejwrozumieniudziejóworganówrządowychisamorządowych,
podziałówterytorialnychorazsądownictwaadministracyjnego.
Podziałwydawnictwanaczteryczęścizostałopartynakryteriumchronologicznym:
pierwszaczęść–A–ukazujeprocestworzenianowoczesnejadministracjipublicznej
wdawnejPolscewlatach1764–1795,częśćdruga–B–zawieraaktyprawnezokresu
zaborów,częśćtrzecia–C–jestpoświęconaadministracjiIIRzeczypospolitej,aczęść
czwarta–D–PolsceLudowej.Strukturawewnętrznaposzczególnychczęściwynika
zrozwojuinstytucjiadministracyjnychijestopartanakryteriumrzeczowym:wczęści
pierwszej(A)wyodrębniliśmytrzypunkty(podstawyustrojupaństwa,administracja
centralna,podziałyterytorialneiadministracjalokalna),wkolejnychczęściach(B,C,D)
dodziałutrzeciegodołączyliśmysamorządterytorialnyidodatkowoutworzyliśmy
działczwarty–sądownictwoadministracyjne.Częśćtrzecia(C)zawieraponadtodział
poświęconypragmatycesłużbowejurzędnikówwniepodległejPolsce.
Przeznaczeniedydaktycznewydawnictwaspowodowało,żezrezygnowaliśmy
(zniewielkimiwyjątkami)zobjaśnieńrzeczowych,umożliwiającstudentominauczy-
cielomakademickimsamodzielnąanalizętekstu.Zachowaliśmyoryginalnąpisownię
pochodzącychzXVIIIw.źródeł,poprawiająctylkobłędyortograficzneiliterowe,które
mogłybyzniekształcićsensprzekazu.Pozwolitostudentomzapoznaćsięzdawnym,
polskimjęzykiemprawnoadministracyjnym.Dokonującwyborutekstów,staraliśmysię
zaprezentowaćźródłanajbardziejcharakterystycznedlapowstaniaczyrozwojudanej
instytucjiwsposóbmożliwienajdokładniejszy.Wcałościdrukujemywszystkieakty
ocharakterzekonstytucyjnymorazniektóreinneaktyprawne.Przytaczamyobszerne
fragmentytychdokumentów,któreuznaliśmyzanajbardziejreprezentatywne.
Unikamycytowaniadrobnychwyjątkówpojedynczychprzepisów.
Kryteriateokazałysięnajtrudniejszedozastosowaniadlahistoriiadministracjina
ziemiachpolskichwXIXw.Wprowadzanierozwiązańwłaściwychdlanowożytnej
administracjiodbywałosięwtymokresienajczęściejwwynikuprzemianustrojowych
zachodzącychwpaństwachzaborczych,chociażzauważamyteżznaczącewpływy
francuskieiprzykładypolskichreformustanawianychwokresachautonomii.Należało
takżedlategookresuutrzymaćprawieidentycznąstrukturęwewnętrznąjakwinnych
częściachwydawnictwa.Niezamieściliśmyzatemtekstówcharakterystycznych
wyłączniedlaustrojupaństwzaborczych(powinnybyćonezgrupowanewwyborach
źródełzzakresupowszechnejhistoriiadministracji),awybraliśmyte,któreświadczyły
odostosowaniudopolskichterytoriów.Szczególnynacisk,takjakiwpodręczniku
WojciechaWitkowskiego,położyliśmynaprezentowanieadministracjiwdobie
zaborównacentralnychziemiachpolskich,gdyżnatymobszarzenajpełniej
krzyżowałysięrozwiązaniaobceirodzime.
14
