Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ArtykułXVI.PrawaKardynalnebędąwRzplitejnawiekitrwającymi,święte,stałe,
niewzruszone,nigdywniczymdotykane,nadwerężoneiobrażonebyćniemogą.
Żadensejm,żadnawładza,zgromadzenieichodmieniać,nadwerężać,przeistaczać,
tłumaczyćiobjaśnienienadniemiprzywłaszczaćsobieniebędziemogła,nawetza
poprzedzającąjednomyślnością.Każdyczłoneksejmowy,obstającyprzytakowych
prawach,całąopiekępraw,rządu,władzyimocykrajowejmiećbędziedlasiebie.
Łamiącyzaślubnaruszającywjakimkolwiekartykule,lubwnajmniejszejczęściPrawa
Kardynalne,wcałymkrajuzaburzycielaspokojności,zazdrajcęojczyznyogłoszony
zostanienaczyjąkolwiekdelacją,wsądachsejmowychsądzony,kryminalniekarany,
sławę,życieimajątektracićbędzie.Żadnychglejtówiłaski,aniuwolnieniasiebieod
karyzyskowaćniebędziemógł.NaostatekiusvetandiKrólowiJmcizobowiązku
przysięgiipaktówkonwentów,codoutrzymaniaPrawKardynalnychnadajesię.
AjeślibyjakiekolwieknadwerężeniektóregoKardynalnegoPrawanasejmienastąpiło
igdybywczasiesejmutegożadenzsejmujących,aniKrólprawavetandinieużył,na
ówczaszarazposejmieKrólzRadązwołasejmekstraordynaryjnyprzezwydane
uniwersały,obwieściobywatelówwkrajuozdarzeniu.Asejmzwołanyzniszczywszy
to,coPrawuKardynalnemuubliżało,tożKardynalnePrawowswenazadklubyimoc
przywróci.ChoćbyzaśKrólzwołaniasejmuniechciał,Radasamaprzezsię,pod
odpowiedziązosóbiprzysięgiswojej,dopełnićtożizwołaćsejmobowiązana
zostanie.Natakowymsejmieekstraordynaryjnym,żadnainnamateriabyćwprowad-
zonaniemożeiprawastanowićwinnychokolicznościachniebędziesięgodziło.
Materiestatus
Rozwiązaniutrzechczęścisejmującychprzeciw
czwartejpodpadające
3.1mo.Porządeksejmowaniaisejmikowania,któryprzezkonstytucjąnatym
sejmieustanowionyjest.Terminczteroletninasejmyordynaryjne,które
ośmniedzieltrwaćmają,sejmyzaśekstraordynaryjne,którewnagłych
potrzebachzwołanebędą,niewięcejnadwatygodnietrwaćpowinny
2do.Powiększenielubodmianapodatkówrazustanowionych,tudzieżodmiana
taryf.
3tio.PomnożenielubumniejszeniewojskaRzpltejrazustanowionego.
4to.Wypowiedzeniewojnyizawieraniewszelkiegogatunkuprzymierza,
aliansów,konneksyj,związkówprzyjaźnilubhandlówzpostronnemipoten-
cjami.
5to.Nadawanieindygenatówinobilitacyjzwarunkiem,abytenktóryotrzyma
indygenat,wyprowadziłszlachectwoswojezośmiuherbów,czterechzojca,
czterechzmatki,jeślibychciałprzypuszczonymbyćdourzędówijuryzdykcji
iabyprzynajmniejzadwakroć100000złotychpolskichmajątekdziedziczny
wkrajunabył,orazwiernośćKrólowiiRzplitejzaprzysiągł.
6to.Redukcjalubpodwyższeniewaloruwewnętrznegokrajowejmonety,
odmianajejligiikursu,zostawującKomisjiSkarbowejreferenterdoRady
Nieustającejpotrzebnąwkażdymczasiebacznośćinordineproporcjono-
waniawalorumonetzagranicznychdokrajowej.
55
